گروه نرم افزاری آسمان

ادامه عنوان اهل بیت علیهم السلام



فصل دوازدهم : دولت اهل بیت علیهم السلام

12 / 1 بشارت ها در باره دولت اهل بیت علیهم السلام

فصل دوازدهم : دولت اهل بیت علیهم السّلام12 / 1بشارت ها در باره دولت اهل بیت علیهم السلامقرآن«و در حقیقت، در زبور، پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث می برند» .

«و می خواهیم بر کسانی که در زمین، فرودست نگه داشته شده اند، منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] قرار دهیم و ایشان را وارث [زمین] کنیم» .

«اوست کسی که پیامبرِ خود را به [قصدِ] هدایت و با آیین حق فرستاد تا آن را بر همه دین ها پیروز گرداند و گواه بودنِ خدا کفایت می کند» .

«اوست کسی که پیامبر خود را به [قصدِ] هدایت و با آیین حق فرستاد تا آن را بر همه دین ها پیروز گرداند، هرچند مشرکان را ناخوش آید» .

«خدا به کسانی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند، وعده داده است که حتماً آنان را در زمین، جانشین قرار دهد همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند، جانشین قرار داد و آن دینی را که برایشان پسندیده است، به سودشان مستقر کند و ترسشان را به آرامش و امنیّت مبدّل گردانَد تا مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نگردانند و هر کس پس از آن به کفر گراید، آنان همان نافرمانان اند» .

.


ص: 10

الحدیثرسول اللّه صلی الله علیه و آله :لا تَقومُ السّاعَهُ حَتّی یَلِیَ رَجُلٌ مِن أهلِ بَیتی یُواطِئُ اسمُهُ اسمی . (1)

عنه صلی الله علیه و آله :لا تَذهَبُ الدُّنیا حَتّی یَملِکَ العَرَبَ رَجُلٌ مِن أهلِ بَیتی یُواطِئُ اسمُهُ اسمی . (2)

المناقب للخوارزمی عن أبی لیلی :قالَ [رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله لِعَلِیٍّ علیه السلام ] : أنا أوَّلُ مَن یَدخُلُ الجَنَّهَ وأنتَ مَعی ، تَدخُلُها وَالحَسَنُ وَالحُسَینُ وفاطِمَهُ ... وقالَ لَهُ : اِتَّقِ الضَّغائِنَ الَّتی لَکَ فی صُدورِ مَن لا یُظهِرُها إلّا بَعدَ مَوتی ، اُولئِکَ یَلعَنُهُمُ اللّهُ ویَلعَنُهُمُ اللّاعِنونَ . ثُمَّ بَکی صلی الله علیه و آله ، فَقیلَ : عَمَّ بُکاؤُکَ یا رَسولَ اللّهِ؟ فَقالَ : أخبَرَنی جَبرَئیلُ علیه السلام أنَّهُم یَظلِمونَهُ ویَمنَعونَهُ حَقَّهُ ، ویُقاتِلونَهُ ویَقتُلونَ وُلدَهُ ویَظلِمُونَهُم بَعدَهُ . وأخبَرَنی جَبرَئیلُ عَنِ اللّهِ عز و جل : أنَّ ذلِکَ الظُّلمَ یَزولُ إذا قامَ قائِمُهُم ، وعَلَت کَلِمَتُهُم ، وَاجتَمَعَتِ الاُمَّهُ عَلی مَحَبَّتِهِم ، وکانَ الشّانِئُ لَهُم قَلیلاً وَالکارِهُ لَهُم ذَلیلاً ، وکَثُرَ المادِحُ لَهُم ، وذلِکَ حینَ تَغَیَّرَ البِلادُ وضَعُفَ العِبادُ وَالیَأسُ مِنَ الفَرَجِ ، فَعِندَ ذلِکَ یَظهَرُ القائِمُ فیهِم ... هُوَ مِن وُلدِ ابنَتی فاطِمَهَ علیهاالسلام ، یُظهِرُ اللّهُ الحَقَّ بِهِم ویُخمِدُ الباطِلَ بِأَسیافِهِم ، ویَتبَعُهُم النّاسُ راغِبا إلَیهِم وخائِفا مِنهُم ... . فَقالَ : مَعاشِرَ النّاسِ ! أبشِروا بِالفَرَجِ ، فَإِنَّ وَعدَ اللّهِ لا یُخلَفُ ، وقَضاؤهُ لا یُرَدُّ وهُوَ الحَکیمُ الخَبیرُ ، وإنَّ فَتحَ اللّهِ قَریبٌ . اللّهُمَّ إنَّهُم أهلی ، فَأَذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ وطَهِّرهُم تَطهیرا ، اللّهُمَّ اکلَأهُم وَارعَهُم وکُن لَهُم وَانصُرهُم وأعِزَّهُم ولا تُذِلَّهُم وَاخلُفنی فیهِم ، إنَّکَ عَلی ما تَشاءُ قَدیرٌ . (3)

.

1- .مسند ابن حنبل : ج 2 ص 10 ح 3571 ، صحیح ابن حبّان : ج 15 ص 237 ح 6824 ، المعجم الکبیر : ج 10 ص 133 ح 10214 ، موارد الظمآن : ص 464 ح 1878 کلّها عن ابن مسعود والثلاثه الأخیره نحوه ، کنز العمّال : ج 14 ص 271 ح 38692 ؛ کشف الغمّه : ج 3 ص 261 ح 19 عن ابن عمر نحوه .
2- .سنن الترمذی : ج 4 ص 505 ح 2230 ، سنن أبی داود : ج 4 ص 107 ح 4282 ، مسند ابن حنبل : ج 2 ص 11 ح 3573 ، المعجم الکبیر : ج 10 ص 131 ح 10208 کلّها عن ابن مسعود والثلاثه الأخیره نحوه ، کنز العمّال : ج 14 ص 263 ح 38655 ؛ بشاره المصطفی : ص 281 عن ابن مسعود نحوه ، بحار الأنوار : ج 36 ص 368 .
3- .المناقب للخوارزمی : ص 62 ح 31 ؛ الأمالی للطوسی : ص 351 ح 726 نحوه .

ص: 11

حدیثپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :قیامت برپا نمی شود، تا آن که مردی از اهل بیتم که همنام من است ، حکومت یابد .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :دنیا به آخر نمی رسد، تا آن که مردی از اهل بیتم که همنام من است ، بر عرب ها فرمان روایی یابد .

المناقب، خوارزمی به نقل از ابو لیلی :پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود : «من نخستین کسی هستم که وارد بهشت می شود ، و تو هم با من وارد آن می شوی و حسن و حسین و فاطمه ...» و به او فرمود : «ای علی! هشدار از کینه هایی که [نسبت به تو ]در سینه های برخی نهفته است و پس از مرگ من، آنها را آشکار می کنند . اینان را خدا و لعنت گران ، لعنت می کنند» . سپس پیامبر صلی الله علیه و آله گریست . به ایشان گفته شد : ای پیامبر خدا ! از چه روی گریه می کنی ؟ فرمود : «جبرئیل علیه السلام به من خبر داد که این عدّه به او (علی) ستم می کنند و او را از حقّش باز می دارند ، و با او می جنگند و فرزندانش را می کشند ، و بعد از من به آنها ستم می کنند . جبرئیل به من از جانب خدای عز و جل خبر داد که این ستم برطرف می شود، هر گاه قائم آنان (اهل بیت) قیام کند و کارشان بالا گیرد و امّت بر دوستی ایشان هم داستان شوند و دشمنانشان اندک شوند و کسانی که آنان را ناخوش می دارند ، به ذلّت افتند و ستایندگانشان زیاد شوند و این، زمانی است که شهرها دگرگون می شوند و بندگان ناتوان می گردند و امیدی به فَرَج [و گشایش] باقی نمی مانَد . در این زمان ، قائم در میان آنان ظهور می کند ... . او از فرزندان دخترم فاطمه علیهاالسلام است . خداوند به واسطه آنان حق را رو می آورد و با شمشیرهای ایشان، باطل را در هم می شکند و مردم ، داوطلبانه و از ترس آنان پیروی می کنند ...» . آن گاه فرمود : «ای مردم! بشارت باد شما را به فَرَج [و گشایش] ؛ زیرا وعده خدا تخلّف ناپذیر است و حکم [و قضای ]او برگشت ندارد و اوست حکیم و آگاه . فتح خدا نزدیک است . بار خدایا! آنان خانواده من اند . پس پلیدی را از آنان بزدای و کاملاً پاکشان گردان. بار خدایا! آنان را حفظ و نگهداری کن و با آنان باش و یاری شان ده و عزّتشان بخش و خوارشان مگردان و به جای من ، برای آنان باش. همانا تو بر آنچه بخواهی ، توانایی» .

.


ص: 12

رسول اللّه صلی الله علیه و آله :أبشِروا ثُمَّ أبشِروا ثَلاثَ مَرّاتٍ إنَّما مَثَلُ اُمَّتی کَمَثَلِ غَیثٍ لا یُدری أوَّلُهُ خَیرٌ أم آخِرُهُ . إنَّما مَثَلُ اُمَّتی کَمَثَلِ حَدیقَهٍ اُطعِمَ مِنها فَوجٌ عاما ، ثُمَّ اُطِعمَ مِنها فَوجٌ عاما ، لَعَلَّ آخِرَها فَوجٌ یَکونُ أعرَضَها بَحرا ، وأعمَقَها طولاً وفَرعا ، وأحسَنَها حَبّا ، وکَیفَ تَهلِکُ اُمَّهٌ أنَا أوَّلُها وَاثنا عَشَرَ مِن بَعدی مِنَ السُّعَداءِ واُولُو الأَلبابِ وَالمَسیحُ عیسَی بنُ مَریَمَ آخِرُها ؟! ولکِن یَهلِکُ مِن بَینَ ذلِکَ أنتُجُ الهَرجِ ، لَیسوا مِنّی ولَستُ مِنهُم . (1)

عقد الدرر عن حذیفه :سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَقولُ : وَیحَ هذِهِ الاُمَّهِ مِن مُلوکٍ جَبابِرَهٍ ، کَیفَ یَقتُلونَ ویُخیفونَ المُطیعینَ إلّا مَن أظهَرَ طاعَتَهُم ، فَالمُؤمِنُ التَّقِیُّ یُصانِعُهُم بِلِسانِهِ ویَفِرُّ مِنهُم بِقَلبِهِ . فَإِذا أرادَ اللّهُ عز و جل أن یُعیدَ الإِسلامَ عَزیزا قَصَمَ کُلَّ جَبّارٍ ، وهُوَ القادِرُ عَلی ما یَشاءُ أن یُصلِحَ اُمَّهً بَعدَ فَسادِها . فَقالَ صلی الله علیه و آله : یا حُذَیفَهُ ، لَو لَم یَبقَ مِنَ الدُّنیا إلّا یَومٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللّهُ ذلِکَ الیَومَ حَتّی یَملِکَ رَجُلٌ مِن أهلِ بَیتی ، تَجرِی المَلاحِمُ عَلی یَدَیهِ ، ویُظهِرُ الإِسلامَ ، لا یُخلِفُ وَعدَهُ ، وهُوَ سَریعُ الحِسابِ . (2)

رسول اللّه صلی الله علیه و آله :لا تَقومُ السّاعَهُ حَتّی یَقومَ قائِمٌ لِلَحقِّ مِنّا ، وذلِکَ حینَ یَأذَنُ اللّهُ عز و جللَهُ ، ومَن تَبِعَهُ نَجا ومَن تَخَلَّفَ عَنهُ هَلَکَ . اللّهَ اللّهَ عِبادَ اللّهِ ، فَأتوهُ ولَو عَلَی الثَّلجِ ، فَإِنَّهُ خَلیفَهُ اللّهِ عز و جل وخَلیفَتی . (3)

.

1- .الخصال : ص 476 ح 39 ، عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 1 ص 52 ح 18 ، کمال الدین : ص 269 ح 14 کلّها عن الحسین بن زید عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، العمده : ص 432 ح 906 عن مسعده عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ، کفایه الأثر : ص 231 عن أبی یحیی بن جعده بن هُبیره عن الإمام الحسین علیه السلام عنه صلی الله علیه و آله وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 36 ص 242 ح 48 .
2- .عقد الدرر : ص 62 ؛ کشف الغمّه : ج 3 ص 262 ح 28 ، بحار الأنوار : ج 51 ص 83 ح 28 .
3- .عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 59 ح 230 ، دلائل الإمامه : ص 452 ح 428 کلاهما عن الحسن بن عبداللّه الرازیّ عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام ، کفایه الأثر : ص 106 عن أبی اُمامه نحوه ، بحار الأنوار : ج 36 ص 322 ح 176 .

ص: 13

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :بشارت! بشارت! (سه بار) . حکایت امّت من، در حقیقت ، حکایت بارانی است که معلوم نیست آغازش بهتر است یا فرجامش . حکایت امّت من در حقیقت ، حکایت باغی است که یک سال، گروهی را میوه می دهد و سال بعد ، گروهی دیگر را ، و شاید در آخر آن باغ، عدّه ای باشند که آن جا دارای نهری گسترده تر و طول و عرضی پهناورتر و میوه هایی خوش دانه تر است . چگونه هلاک می شود امّتی که آغازش من هستم و پس از من ، دوازده سعادتمند و خردمند هستند و مسیح ، عیسی بن مریم ، در آخر آن قرار دارد؟! امّا از بین این امّت ، کسانی که در دوران فتنه ، فرصت طلبانه در پی خوشه چینی اند ، نابود می شوند . اینان از من نیستند و من از آنان نیستم .

عقد الدرر به نقل از حذیفه :شنیدم پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرماید : «دردا و دریغا بر این امّت از دست فرمان روایانی جبّار و ستمگر که اطاعت کنندگان را می کُشند و دچار رعب می سازند ، مگر کسانی را که در برابر آنان اظهار اطاعت کنند . مؤمن پرهیزگار ، به زبان، با ایشان سازش می کند و به دل از آنان می گریزد . پس هر گاه خداوند عز و جل بخواهد عزّت را به اسلام باز گرداند ، هر ستمگر جبّاری را در هم می شکند و او بر هر چه بخواهد ، قادر است و می تواند امّتی را که تباه شده است ، اصلاح گرداند» . فرمود : «ای حذیفه! اگر از عمر دنیا تنها یک روز باقی مانده باشد ، خداوند ، آن روز را چندان طولانی می سازد تا این که مردی از اهل بیت من حکومت را به دست گیرد . جنگ ها به دست او صورت می پذیرد و اسلام پیروز می شود . خداوند ، خُلف وعده نمی کند و او حسابرسی سریع است» .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :قیامت بر پا نمی شود تا این که قائمِ بر حقّ ما قیام کند و این قیام، زمانی رخ می دهد که خداوند عز و جل به او اجازه دهد . هر که از او پیروی کند ، نجات می یابد و هر که از وی تخلّف نماید ، نابود می شود . خدا را ، خدا را ای بندگان خدا! نزد او رَوید ، اگر چه ناچار شوید از روی یخ عبور کنید ؛ زیرا او جانشین خدای عز و جل و جانشین من است .

.


ص: 14

المناقب للکوفی عن سلمان :لَمّا ثَقُلَ رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله دَخَلنا عَلَیهِ ، فَقالَ لِلنّاسِ : أخلوا لی عَن أهلِ البَیتِ . فَقامَ النّاسُ وقُمتُ مَعَهُم فَقالَ : اُقعُد یا سَلمانُ ، إنَّکَ مِنّا أهلَ البَیتِ ، فَحَمِدَ اللّهَ وأثنی عَلَیهِ ثُمَّ قالَ : ... فَاتَّقُوا اللّهَ فی عِترَتی أهلِ بَیتی ، فَإِنَّ الدُّنیا لَم تَدُم لِأَحَدٍ قَبلَنا ، ولا تَبقی لَنا ولا تَدومُ لِأَحَدٍ بَعدَنا . ثُمَّ قالَ لِعَلیٍّ : دَولَهُ الحَقِّ أبَرُّ الدُّوَلِ ، أما إنَّکُم سَتَملِکونَ بَعدَهُم بِالیَومِ یَومَینِ وبِالشَّهرِ شَهرَینِ وبالسَّنَهِ سَنَتَینِ . (1)

رسول اللّه صلی الله علیه و آله :قالَ اللّهُ تَعالی : «أَنَّ الْأَرْضَ (2) یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ» (3) فَنَحنُ الصّالِحونَ . (4)

عنه صلی الله علیه و آله :إنَّ اللّهَ زَوی لِیَ (5) الأَرضَ ، فَرَأَیتُ مَشارِقَها ومَغارِبَها وإنَّ اُمَّتی سَیَبلُغُ مُلکُها ما زُوِیَ لی مِنها . 6

.

1- .المناقب للکوفی : ج 2 ص 171 ح 650 .
2- .هناک ثلاثه آراء فی معنی الأرض ، الأوّل : المقصود أرض الدنیا ، بقرینه قوله تعالی : «لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ» النور : 55 ، والروایات الوارده فی النصّ . الثانی : أرض الجنّه ، بقرینه قوله تعالی : «وَ قَالُواْ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّهِ حَیْثُ نَشَآءُ» الزمر : 74 ، والأحادیث المرویّه فی الدرّ المنثور : ج 5 ص 685 ، و686 ، وتفسیر الطبری : ج 10 الجزء 17 ص 104 ، ومجمع البیان : ج 7 ص 106 ، وغیرها . الثالث : مطلق الأرض ، وتشمل أرض الدنیا وأرض الجنّه . وهو ما اختاره ابن کثیر فی تفسیره المعروف ، والعلّامه الطباطبائیّ فی المیزان فی تفسیر القرآن ، وهو الأقرب .
3- .الأنبیاء : 105 .
4- .الدرّ المنثور : ج 5 ص 687 نقلاً عن ابن أبی حاتم وتاریخ البخاری : ج 7 ص 376 الرقم 1614 ، تاریخ دمشق : ج 61 ص 322 کلاهما عن أبی الدرداء من دون إسنادٍ إلیه صلی الله علیه و آله .
5- .زویتُ الشیء : جمعته وقبضته (لسان العرب : ج 14 ص 363 «زوی») .

ص: 15

المناقب، کوفی به نقل از سلمان :چون بیماری پیامبر خدا صلی الله علیه و آله سخت شد ، خدمت ایشان رسیدیم . پیامبر صلی الله علیه و آله به مردم (عیادت کنندگان) فرمود : «مرا با اهل بیت ، تنها گذارید» . مردم برخاستند و من هم به همراه آنان برخاستم . پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود : «بنشین [ای سلمان!]. تو از ما اهل بیت هستی» . پس خدا را حمد و ثنا گفت و آن گاه فرمود : «... در باره عترت و اهل بیتم از خدا بترسید ؛ زیرا دنیا برای هیچ کس پیش از ما دوام نیاورْد و برای ما نیز باقی نمی ماند و برای هیچ کس پس از ما هم نمی پاید» . سپس به علی فرمود : «دولت حق ، پُر خیر و برکت ترینِ دولت هاست . بدانید که شما پس از آنان به ازای هر روز [که آنان حکومت کرده اند] ، دو روز و به ازای هر ماه ، دو ماه و به ازای هر سال ، دو سال حکومت خواهید کرد» .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خدای متعال فرمود : «همانا زمین (1) را بندگان شایسته من به ارث می برند» . آن شایستگان ، ما هستیم .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :خداوند ، زمین را برای من فشرد و در هم پیچاند و من شرق و غرب آن را دیدم و به زودی، حاکمیت امّت من ، به سراسر جهان خواهد رسید . (2)

.

1- .در باره «زمین» در این آیه، سه دیدگاه وجود دارد : 1 . منظور، همین کره زمین است ، به قرینه «لیستخلفنکم فی الأرض» (نور: آیه 55) و نیز احادیثی که در این باره هست . 2 . منظور، زمین بهشت است به قرینه این سخن خداوند : «و گویند: سپاس، خدایی را که وعده اش را بر ما راست گردانید و سرزمین [بهشت] را به ما میراث داد» (زمر : آیه 74) و نیز احادیث موجود در کتاب الدرّ المنثور : ج 5 ص 685 686 و نیز تفسیر الطبری : ج 17 ص 104 و مجمع البیان : ج 7 ص 106 . 3 . مطلق زمین است و شامل زمین دنیا و بهشت می شود . این، همان دیدگاهی است که ابن کثیر در تفسیر معروفش و علّامه طباطبایی در المیزان برگزیده است و همین هم به واقع، نزدیک تر است .
2- .آلوسی بغدادی پس از نقل گفته است : این، وعده ای است که خداوند متعال داده در باره اظهار دین و عزّت بخشیدن به اهلش و چیره شدن آنان بر بیشترین مناطق، آباد دنیا که مسافران زیادی به آن مناطق رفت و آمد می کنند ، و گر نه سرزمین هایی مانند مناطق جدید دنیا و هند غربی هستند که مسلمانان در آن جا حضور پیدا نکرده اند . و اگر بگوییم همه اینها در دوران ظهور مهدی علیه السلام و نزول عیسی علیه السلام در اختیار مؤمنان خواهد بود ، نیازی به ذکر آن نبود .

ص: 16

عنه صلی الله علیه و آله :لَمّا عُرِجَ بی إلَی السَّماءِ السّابِعَهِ ومِنها إلی سِدرَهِ المُنتَهی ومِنَ السِّدرَهِ إلی حُجُبِ النّورِ ، نادانی رَبّی جَلَّ جَلالُهُ : یا مُحَمَّدُ ... و بِالقائِمِ مِنکُم ... اُطَهِّرُ الأَرضَ مِن أعدائی واُورِثُها أولِیائی . (1)

الإمام الباقر علیه السلام فی قَولِهِ تَعالی : «وَ لَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ» :نَحنُ هُم . (2)

عنه علیه السلام فی تَفسیرِ الآیَهِ :هُم آلُ مُحَمَّدٍ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم . (3)

عنه علیه السلام أیضا :هُم أصحابُ المَهدِیِّ علیه السلام فی آخِرِ الزَّمانِ . (4)

عنه علیه السلام أیضا :إنَّ ذلِکَ وَعدٌ لِلمُؤمِنینَ بِأَنَّهُم یَرِثونَ جَمیعَ الأَرضِ . (5)

الإمام علیّ علیه السلام فی خُطبَهٍ لَهُ یَذکُرُ فیهاآلَ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله :بِهِم عادَ الحَقُّ إلی نِصابِهِ ، وَانزاحَ الباطِلُ عَن مَقامِهِ . (6)

.

1- .الأمالی للصدوق : ص 731 ح 1002 عن ابن عبّاس ، بحار الأنوار : ج 18 ص 341 و 342 ح 49 .
2- .تأویل الآیات الظاهره : ج 1 ص 332 ح 20 عن أبی صادق ، بحار الأنوار : ج 24 ص 358 ح 79 .
3- .تأویل الآیات الظاهره : ج 1 ص 332 ح 19 عن أبی الورد ، بحار الأنوار : ج 24 ص 358 ح 78 .
4- .مجمع البیان : ج 7 ص 106 ، تفسیر القمّی : ج 2 ص 77 وفیه «القائم علیه السلام وأصحابه» بدل «هم أصحاب...» ، تأویل الآیات الظاهره : ج 1 ص 332 ح 22 عن محمّد بن عبداللّه بن الحسن ، مجمع البحرین : ج 3 ص 1923 ، بحار الأنوار : ج 14 ص 33 .
5- .التبیان فی تفسیر القرآن : ج 7 ص 284 .
6- .نهج البلاغه : الخطبه 239 ، غرر الحکم : ج 6 ص 215 ح 10062 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 514 ح 9352 ، بحار الأنوار : ج 26 ص 266 ح 54 .

ص: 17

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :هنگامی که به آسمان هفتم و از آن جا به سِدره المنتهی و از سِدره به حجاب های نور بُرده شدم ، پروردگارم عز و جل مرا ندا فرمود که : «ای محمّد! ... به وسیله قائم شما... زمین را از دشمنان خود، پاک می کنم و دوستانم را وارث آن می گردانم» .

امام باقر علیه السلام در باره آیه شریف : «و در حقیقت ، در زبور، پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد» :آن بندگان شایسته، ما هستیم .

امام باقر علیه السلام در تفسیر همین آیه :آن بندگان شایسته، خاندان محمّدند. درودهای خدا بر آنان باد!

امام باقر علیه السلام در تفسیر همین آیه :آنان، یاران مهدی علیه السلام در آخر الزمان هستند .

امام باقر علیه السلام در تفسیر همین آیه :این، وعده ای است به مؤمنان که وارثِ سراسر زمین خواهند شد .

امام علی علیه السلام در سخنانی که در آن از خاندان محمّد صلی الله علیه و آله یاد می کند :به واسطه [پایمردیِ] ایشان ، حق به محلّ خود باز گشت و باطل از جایگاهش رانده شد .

.


ص: 18

نهج البلاغه:وَقالَ [علیٌّ] علیه السلام : لَتَعطِفَنَّ الدُّنیا عَلَینَا بَعدَ شِماسِها عَطفَ الضَّروسِ (1) عَلی وَلَدِها . وتَلا عَقیبَ ذلِکَ : «وَ نُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُواْ فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ» . (2)

الإمام علیّ علیه السلام فی قَولِهِ تَعالی : «وَ نُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُواْ فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَا رِثِینَ» :هُم آلُ مُحَمَّدٍ ، یَبعَثُ اللّهُ مَهدِیَّهُم بَعدَ جَهدِهِم ، فَیُعِزُّهُم ویُذِلُّ عَدُوَّهُم . (3)

الأمالی للطوسی عن محمّد بن سیرین :سَمِعتُ غَیرَ واحِدٍ مِن مَشیَخَهِ أهلِ البَصرَهِ یَقولونَ : لَمّا فَرَغَ عَلِیُّ بنُ أبی طالِبٍ علیه السلام مِنَ الجَمَلِ ، عَرَضَ لَهُ مَرَضٌ ، وحَضَرَتِ الجُمُعَهُ فَتَأَخَّرَ عَنها ، وقالَ لاِبنِهِ الحَسَنِ علیه السلام : اِنطَلِق یا بُنَیَّ فَجَمِّع بِالنّاسِ . فَأَقبَلَ الحَسَنُ علیه السلام إلَی المَسجِدِ ، فَلَمَّا استَقَلَّ عَلَی المِنبَرِ حَمِدَ اللّهَ وأثنی عَلَیهِ وتَشَهَّدَ وصَلّی عَلی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله وقالَ : أیُّهَا النّاسُ ، إنَّ اللّهَ اختارَنا بِالنُّبُوَّهِ ، وَاصطَفانا عَلی خَلقِهِ ، وأنزَلَ عَلَینا کِتابَهُ ووَحیَهُ ، وأیمُ اللّهِ لا یَنتَقِصُنا أحَدٌ مِن حَقِّنا شَیئا إلّا تَنَقَّصَهُ اللّهُ فی عاجِلِ دُنیاهُ وآجِلِ آخِرَتِهِ ، ولا یَکونُ عَلَینا دَولَهٌ إلّا کانَت لَنَا العاقِبَهُ «وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینِ» . (4) ثُمَّ جَمَّعَ بِالنّاسِ ، وبَلَغَ أباهُ کَلامُهُ ، فَلَمَّا انصَرَفَ إلی أبیهِ علیه السلام نَظَرَ إلَیهِ وما مَلَکَ عَبرَتَهُ أن سالَت عَلی خَدَّیهِ ، ثُمَّ استَدناهُ إلَیهِ فَقَبَّلَ بَینَ عَینَیهِ ، وقالَ : بِأَبی أنتَ واُمّی «ذُرِّیَّهً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» (5) . (6)

.

1- .الناقه الضروس : هی التی تعضّ حالبها (لسان العرب : ج 6 ص 118 «ضرس») .
2- .نهج البلاغه : الحکمه 209 ، خصائص الأئمّه : ص 70 عن الإمام الصادق عنه علیهماالسلام ، مجمع البیان : ج 7 ص 375 نحوه ، غرر الحکم : ج 5 ص 43 ح 7366 ولیس فیه ذیله من «وتلا عقیب» ، بحار الأنوار : ج 24 ص 167 ؛ شواهد التنزیل : ج 1 ص 556 ح 590 عن ربیعه بن ناجذ ولیس فیه «بعد شماسها» .
3- .الغیبه للطوسی : ص 184 ح 143 عن محمّد بن الحسین بن علیّ عن أبیه عن جدّه الإمام زین العابدین علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 51 ص 54 ح 35 .
4- .ص : 88 .
5- .آل عمران : 34 .
6- .الأمالی للطوسی : ص 82 ح 121و ص 104 ح 159 ، المناقب لابن شهر آشوب : ج 4 ص 11 ، بشاره المصطفی : ص 262 کلاهما نحوه ، الدرّ النظیم : ص 509 ، بحار الأنوار : ج 32 ص 228 ح 179 .

ص: 19

نهج البلاغه:امام علی علیه السلام فرمود: «دنیا پس از چموشی هایش دوباره به ما روی خواهد کرد و مهربان خواهد شد ، آن گونه که ماده شتر بدخوی ، با بچّه خود، مهربان می شود» و به دنبال آن، این آیه را قرائت نمود : «و می خواهیم بر کسانی که در زمین ، فرودست نگه داشته شده اند ، منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] قرار دهیم و ایشان را وارث [زمین ]کنیم» .

امام علی علیه السلام در باره آیه : «و می خواهیم بر کسانی که در زمین ، فرودست نگه داشته شده اند ، منّت نهیم و آنان را پیشوایان قرار دهیم و ایشان را وارث [زمین ]کنیم» :آنان (مستضعفان) ، خاندان محمّدند . پس از آن که سختی ها کشیدند ، خداوند، مهدی آنان را می فرستد و ایشان را عزّت می بخشد و دشمنشان را خوار می گرداند .

الأمالی، طوسی به نقل از محمّد بن سیرین :از چندین نفر از مشایخ بصره شنیدم که گفتند : علی بن ابی طالب علیه السلام پس از جنگ جمل، ناخوش گردید و نتوانست در نماز جمعه شرکت کند . از این رو به فرزندش حسن علیه السلام فرمود : «فرزندم! تو برو و نماز جمعه را با مردم بخوان» . حسن علیه السلام به مسجد آمد و منبر رفت و خدا را حمد و ثنای نمود و شهادتین گفت و بر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله درود فرستاد و فرمود : «ای مردم! خداوند ، نبوّت را در میان ما قرار داد و ما را بر خَلق خویش برگزید و مقدّم داشت و کتاب و وحی خود را بر ما فرو فرستاد . به خدا سوگند که هر کس چیزی از حقّ ما را کم گزارد ، خداوند در دنیا و آخرت از حقّ او می کاهد و هیچ دولتی ضدّ ما نیست ، مگر این که عاقبت، از آنِ ما خواهد بود «و قطعاً پس از چندی، خبر آن را خواهید دانست» . سپس نماز جمعه را با مردم خواند . سخنان او به گوش پدرش رسید . چون نزد پدر خود باز گشت ، علی به او نگاهی کرد و بی اختیار ، اشک هایش بر گونه هایش جاری شد و از حسن خواست که به او نزدیک شود و میان چشمانش را بوسید و فرمود : «پدر و مادرم، فدایت! «فرزندانی که بعضی از آنان، از نسل برخی دیگرند و خداوند ، شنوا و داناست» .

.


ص: 20

الإمام الحسن علیه السلام لسُفیانَ بنِ أبی لَیلی :أبشِر یا سُفیانُ ، فَإِنَّ الدُّنیا تَسَعُ البَرَّ وَالفاجِرَ ، حَتّی یَبعَثَ اللّهُ إمامَ الحَقِّ مِن آلِ مُحَمِّدٍ صلی الله علیه و آله . (1)

عنه علیه السلام فی خُطبَتِهِ یَومَ الجُمُعَهِ :إنَّ اللّهَ لَم یَبعَث نَبِیّا إلَا اختارَ لَهُ نَقیبا ورَهطا وبَیتا ، فَوَالَّذی بَعَثَ مُحَمَّدا بِالحَقِّ نَبِیّا ، لا یَنتَقِصُ مِن حَقِّنا أهلَ البَیتِ أحَدٌ إلّا نَقَّصَهُ اللّهُ مِن عَمَلِهِ مِثلَهُ ، ولا تَکونُ عَلَینا دَولَهٌ إلّا وتَکونُ لَنَا العاقِبَهُ ، «وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِینِ» . (2)

الإمام الباقر علیه السلام :وَجَدنا فی کِتابِ عَلِیٍّ علیه السلام : «إِنَّ الأَْرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَن یَشَآءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ» (3) أنَا وأهلُ بَیتی الَّذین أورَثَنَا اللّهُ الأَرضَ ونَحنُ المُتَّقونَ وَالأَرضُ کُلُّها لَنا ، فَمَن أحیا أرضا مِنَ المُسلِمینَ فَلیُعَمِّرها ، وَلیُؤَدِّ خَراجَها إلَی الإِمامِ مِن أهلِ بَیتی ولَهُ ما أکَلَ مِنها ، فَإِن تَرَکَها أو أخرَبَها وأخَذَها رَجُلٌ مِنَ المُسلِمینَ مِن بَعدِهِ فَعَمَّرَها وأحیاها فَهُوَ أحَقُّ بِها مِنَ الَّذی تَرَکَها ، یُؤَدّی خَراجَها إلَی الإِمامِ مِن أهلِ بَیتی ولَهُ ما أکَلَ مِنها ، حَتّی یَظهَرَ القائِمُ مِن أهلِ بَیتی بِالسَّیفِ فَیَحوِیَها ویَمنَعَها ویُخرِجَهُم مِنها کَما حَواها رَسولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله ومَنَعَها ، إلّا ما کانَ فی أیدی شیعَتِنا فَإِنَّهُ یُقاطِعُهُم عَلی ما فی أیدیهِم ویَترُکُ الأَرضَ فی أیدیهِم . (4)

.

1- .الملاحم والفتن : ص 229 ح 331 عن سفیان بن أبی لیلی ، بحار الأنوار : ج 44 ص 60 ح 7 ؛ شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید : ج 16 ص 45 عن سفیان بن أبی لیلی ، مقاتل الطالبیّین : ص 76 الرقم 4 عن سفیان بن أبی لیلی .
2- .مروج الذهب : ج 3 ص 9 ؛ نثر الدرّ : ج 1 ص 329 نحوه .
3- .الأعراف : 128 .
4- .الکافی : ج 1 ص 407 ح 1 و ج 5 ص 279 ح 5 ، تهذیب الأحکام : ج 7 ص 152 ح 674 ، تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 25 ح 66 وفیه «فیحوزها» بدل «فیحویها» ، تأویل الآیات الظاهره : ج 1 ص 177 ح 15 نحوه وکلّها عن أبی خالد الکابلی ، بحار الأنوار : ج 52 ص 390 ح 211 .

ص: 21

امام حسن علیه السلام در سخنی با سفیان بن ابی لیلی :بشارتت باد، ای سفیان ؛ زیرا دنیا نیکوکار و بدکار را در خود جای می دهد تا این که خداوند ، پیشوای حق از خاندان محمّد صلی الله علیه و آله را بفرستد .

امام حسن علیه السلام در خطبه روز جمعه :خداوند ، هیچ پیامبری نفرستاد ، مگر این که برای او نقیبی و قومی و خانواده ای برگزید . سوگند به آن که محمّد صلی الله علیه و آله را به حق پیامبر کرد ، هیچ کس نیست که حقّ ما اهل بیت را کم گزارد ، مگر این که خداوند ، به همان مقدار، از عمل او می کاهد و هیچ دولتی بر ضدّ ما نیست ، مگر این که عاقبت ، از آنِ ما خواهد بود «و قطعاً پس از چندی، خبر آن را خواهید دانست» .

امام باقر علیه السلام :در کتاب علی که به املای رسول خدا صلی الله علیه و آله و خطّ علی علیه السلام است آمده است : «همانا زمین از آنِ خداست و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد ، به ارث می دهد و عاقبت ، از آنِ پرهیزگاران است» . من و اهل بیتم، همان کسانی هستیم که خداوند ، زمین را به ما به ارث می دهد و ماییم پرهیزگاران و زمین ، تماماً از آنِ ماست . پس هر یک از مسلمانان، زمینی را احیا کند ، باید آبادش سازد و مالیات آن را به امامِ از اهل بیت من بپردازد و هر چه از آن زمین استفاده کند و بخورد ، حقّ اوست و اگر زمین را رها سازد یا خرابش کند و بعد از او مَرد دیگری از مسلمانان آن را بگیرد و آباد و احیایش نماید ، او نسبت به آن زمین از کسی که آن را رها کرده ، سزاوارتر است و باید مالیاتش را به امامِ از خاندان من بپردازد و هر چه از آن زمین استفاده کند ، حقّ اوست، تا زمانی که قائمِ از خاندان من با شمشیر ظهور کند . در این زمان ، او آن اراضی را تصرّف می کند و جلوی آنها را می گیرد و تصرّف کنندگانشان را از آنها اخراج می کند همان گونه که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله زمین ها را تصرّف و آنها را حفظ کرد مگر زمین هایی که در دست شیعیان ما باشد که آن زمین ها را با آنان قرار داد اِقطاع می بندد و زمین را در دست ایشان باقی می گذارد» .

.


ص: 22

الکافی عن أبی بکر الحضرمی :لَمّا حُمِلَ أبو جَعفَرٍ علیه السلام إلَی الشّامِ إلی هِشامِ بنِ عَبدِ المَلِکِ وصارَ بِبابِهِ ، قالَ لِأَصحابِهِ ومَن کانَ بِحَضرَتِهِ مِن بَنی اُمَیَّهَ : إذا رَأَیتُمونی قَد وَبَّختُ مُحَمَّدَ بنَ عَلِیٍّ ثُمَّ رَأَیتُمونی قَد سَکَتُّ فَلیُقبِل عَلَیهِ کُلُّ رَجُلٍ مِنکُم فَلیُوَبِّخهُ . ثُمَّ أمَرَ أن یُؤذَنَ لَهُ ، فَلَمّا دَخَلَ عَلَیهِ أبو جَعفَرٍ علیه السلام قالَ بِیَدِهِ : السَّلامُ عَلَیکُم ، فَعَمَّهُم جَمیعا بِالسَّلامِ ، ثُمَّ جَلَسَ ، فَازدادَ هِشامٌ عَلَیهِ حَنَقا بِتَرکِهِ السَّلامَ عَلَیهِ بِالخِلافَهِ وجُلوسِهِ بِغَیرِ إذنٍ ، فَأَقبَلَ یُوَبِّخُهُ ویَقولُ فیما یَقولُ لَهُ : یا مُحَمَّدَ بنَ عَلِیٍّ ، لا یَزالُ الرَّجُلُ مِنکُم قَد شَقَّ عَصَا المُسلِمینَ ، ودَعا إلی نَفسِهِ وزَعَمَ أنَّهُ الإِمامُ سَفَها وقِلَّهَ عِلمٍ ، ووَبَّخَهُ بِما أرادَ أن یُوَبِّخَهُ ، فَلَمّا سَکَتَ أقبَلَ عَلَیهِ القَومُ رَجُلٌ بَعدَ رَجُلٍ یُوَبِّخُهُ حَتّی انقَضی آخِرُهُم . فَلَمّا سَکَتَ القَومُ نَهَضَ علیه السلام قائِما ، ثُمَّ قالَ : أیُّهَا النّاسُ ! أینَ تَذهَبونَ ؟! وأینَ یُرادُ بِکُم ؟! بِنا هَدَی اللّهُ أوَّلَکُم ، وبِنا یَختِمُ آخِرَکُم ، فَإِن یَکُن لَکُم مُلکٌ مُعجَّلٌ فَإِنّ لَنا مُلکا مُؤَجَّلاً ، ولَیسَ بَعدَ مُلکِنا مُلکٌ ؛ لِأَنّا أهلُ العاقِبَهِ ، یَقولُ اللّهُ عز و جل : «وَالْعَاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ» (1) . (2)

الإمام الباقر علیه السلام :إنَّ لِبَنی اُمَیَّهَ مُلکا لا یَستَطیعُ النّاسُ أن تَردَعَهُ ، وأنَّ لِأَهلِ الحَقِّ دَولَهً إذا جاءَت وَلّاهَا اللّهُ لِمَن یَشاءُ مِنّا أهلَ البَیتِ ، فَمَن أدرَکَها مِنکُم کانَ عِندَنا فِی السَّنامِ الأَعلی ، وإن قَبَضَهُ اللّهُ قَبلَ ذلِکَ خارَ لَهُ . (3)

.

1- .الأعراف : 128 ، القصص : 83 .
2- .الکافی : ج 1 ص 471 ح 5 ، المناقب لابن شهرآشوب : ج 4 ص 189 نحوه ، بحار الأنوار : ج 46 ص 264 ح 63 ، وراجع : الملاحم والفتن : ص 240 ح 346 .
3- .الغیبه للنعمانی : ص 195 ح 2 عن أبی الجارود ، بحار الأنوار : ج 52 ص 136 ح 41 ؛ الطبقات الکبری : ج 5 ص 97 ، تاریخ الإسلام : ج 6 ص 188 الرقم 138 ، تاریخ دمشق : ج 54 ص 347 کلّها عن ابن الحنفیه من دون إسنادٍ إلی أحدٍ من أهل البیت علیهم السلام .

ص: 23

الکافی به نقل از ابو بکر حضرمی :هنگامی که امام باقر علیه السلام را به شام نزد هشام بن عبد الملک بردند و به دربارش رسید ، هشام به یاران خود و امویان حاضر در مجلس گفت : وقتی دیدید من ، محمّد بن علی را توبیخ کردم و سپس خاموش شدم ، هر یک از شما نیز رو به او کنید و توبیخ و سرزنشش نمایید . سپس دستور داد که به امام علیه السلام اجازه ورود دهند . چون امام باقر علیه السلام وارد شد ، با دست به همگان اشاره کرد که : سلام بر شما ! و بدین ترتیب به همه سلام کرد و سپس نشست . از آن جا که به هشام به عنوان خلیفه، سلام نکرد و بی اجازه نشست ، هشام شروع به توبیخ و سرزنش ایشان کرد و از جمله گفت : ای محمّد بن علی! همیشه یک نفر از شما خاندان ، میان مسلمانان اختلاف انداخته و آنها را به سوی خود دعوت کرده و از روی بی خردی و نادانی ، خود را امام دانسته است . هشام تا جایی که توانست، امام علیه السلام را توبیخ و نکوهش کرد و چون خاموش شد ، حاضران ، یکی پس از دیگری تا آخرین نفر به توبیخ و نکوهش ایشان پرداختند . وقتی همه آنها ساکت شدند ، امام علیه السلام برخاست و فرمود : «ای مردم! به کجا می روید و می خواهند شما را به کجا ببرند؟! به وسیله ما (خانواده) بود که خداوند ، پیشینیان شما را هدایت کرد و [کار هدایتِ] آیندگانِ شما نیز به وسیله ما انجام می پذیرد . اگر شما را سلطنتی زودگذر است ، در آینده ما را سلطنتی خواهد بود و پس از حکومت ما حکومتی نخواهد بود ؛ زیرا عاقبت کار ، از آنِ ماست و خدای عز و جل می فرماید : «و عاقبت، از آنِ پرهیزگاران است» .

امام باقر علیه السلام :برای بنی امیّه، سلطنتی است که مردم نمی توانند مانع آن شوند و برای اهل حق، دولتی است که چون [زمانش] فرا رسد ، خداوند، آن را به هر یک از ما اهل بیت که بخواهد ، می سپارد . پس هر یک از شما آن دولت را درک کند ، نزد ما مقامی والا خواهد داشت و هر که پیش از آن ، خداوند، جانش را بستاند ، اجرش با خدا خواهد بود .

.


ص: 24

عنه علیه السلام فی قَولِهِ عز و جل : «وَ قُلْ جَآءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ» (1) :إذا قامَ القائِمُ علیه السلام ذَهَبَت دَولَهُ الباطِلِ . (2)

الإمام الصادق علیه السلام :إنَّ لَنا أیّاما ودَولَهً یَأتی بِهَا اللّهُ إذا شاءَ . (3)

عنه علیه السلام :بِنا یَبدَأُ البَلاءُ ثُمَّ بِکُم ، وبِنا یَبدَأُ الرَّخاءُ ثُمَّ بِکُم ، وَالَّذی یُحلَفُ بِهِ لَیَنتَصِرَنَّ اللّهُ بِکُم کَمَا انتَصَرَ بِالحِجارَهِ . (4)

عنه علیه السلام :سُئِلَ أبی عَن قَولِ اللّهِ : «وَقَاتِلُواْ الْمُشْرِکِینَ کَآفَّهً کَمَا یُقَاتِلُونَکُمْ کَآفَّهً» (5) «حَتَّی لَا تَکُونَ فِتْنَهٌ وَیَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ» (6) فَقالَ : إنَّهُ لَم یَجِئ تَأویلُ هذِهِ الآیَهِ ، ولَو قَد قامَ قائِمُنا بَعدَهُ سَیَری مَن یُدرِکُهُ ما یَکونُ مِن تَأویلِ هذِهِ الآیَهِ ، ولَیَبلُغَنَّ دینُ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله ما بَلَغَ اللَّیلُ ، حَتّی لا یَکونَ شِرکٌ (7) عَلی ظَهرِ الأَرضِ ، کَما قالَ اللّهُ . (8)

.

1- .الإسراء : 81 .
2- .الکافی : ج 8 ص 287 ح 432 عن أبی حمزه ، بحار الأنوار : ج 24 ص 213 ح 18 .
3- .الأمالی للمفید : ص 28 ح 9 ، الولایه لابن عقده الکوفی : ص 162 ح 8 کلاهما عن محمّد بن نوفل الصیرفی ، بحار الأنوار : ج 47 ص 402 ح 4 .
4- .الأمالی للمفید : ص 301 ح 2 ، الأمالی للطوسی : ص 74 ح 109 ، بشاره المصطفی : ص 8 کلّها عن سفیان بن إبراهیم الغامدی القاضی (القایدی الفامی» بدل «الغامدی القاضی») ، بحار الأنوار : ج 68 ص 43 ح 87 .
5- .التوبه : 36 .
6- .الأنفال : 39 .
7- .مشرک (خ ل) .
8- .تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 56 ح 48 عن زراره ، مجمع البیان : ج 4 ص 834 عن زراره وغیره ، بحار الأنوار : ج 51 ص 55 ح 41 ، وراجع : الکافی : ج 8 ص 201 ح 243 .

ص: 25

امام باقر علیه السلام در باره آیه : «و بگو : حق آمد و باطل نابود شد» :هر گاه قائم علیه السلام قیام کند ، دولت باطل از بین می رود .

امام صادق علیه السلام :ما را ایّام و دولتی است که هر زمان، خداوند بخواهد ، آن را خواهد آورد .

امام صادق علیه السلام :بلا (گرفتاری) از ما آغاز می شود و سپس به شما می رسد و آسایش [و رفاه] نیز از ما آغاز می گردد و آن گاه به شما می رسد . سوگند به آن کس که بدو سوگند یاد می شود ، بی گمان ، خداوند به دست شما پیروزی حاصل می کند ، همان گونه که [در واقعه اصحاب فیل] با سنگ ریزه ، پیروزی به بار آورد .

امام صادق علیه السلام :از پدرم در باره آیه : «و همگی با مشرکان بجنگید ، همان گونه که آنان همگی با شما می جنگند» و آیه : «تا فتنه ای بر جای نماند و دین ، یکسره از آنِ خدا گردد» سؤال شد . فرمود : «زمان تأویل [و تحقّقِ] این آیه، هنوز نرسیده است . پس از قیام قائم ما، کسانی که او را درک می کنند ، خواهند دید که تأویل [و تحقّقِ] این آیه چگونه است . دین محمّد تا به هر جا که شب می رسد ، گسترش می یابد، تا این که همچنان که خداوند می گوید اثری از شرک [مشرک] ، بر روی زمین باقی نمانَد» .

.


ص: 26

عنه علیه السلام فی مَعنی قَولِهِ عز و جل : «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ ءَامَنُواْ مِنکُمْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئا» (1) :نَزَلَت فِی القائِمِ وأصحابِهِ . (2)

مصباح الزائر فی دعاء النّدبه :وجَرَی القَضاءُ لَهُم بِما یُرجی لَهُ حُسنُ المَثوبَهِ ، وکانَتِ الأَرضُ للّهِِ یورِثُها مَن یَشاءُ مِن عِبادِهِ ، وَالعاقِبَهُ لِلمُتَّقینَ ، وسُبحانَ رَبِّنا إن کانَ وَعدُ رَبِّنا لَمَفعولاً ، ولَن یُخلِفَ اللّهُ وَعدَهُ وهُوَ العَزیزُ الحَکیمُ . (3)

12 / 2المُمَهِّدونَ لِدَولَتِهِمرسول اللّه صلی الله علیه و آله :یَخرُجُ ناسٌ مِنَ المَشرِقِ فَیُوَطِّئونَ لِلمَهدِیِّ . (4)

سنن ابن ماجه عن عبد اللّه :بَینَما نَحنُ عِندَ رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله إذ أقبَلَ فِتیَهٌ مِن بَنی هاشِمٍ ، فَلَمّا رآهُمُ النَّبِیُّ صلی الله علیه و آله اغرَورَقَت عَیناهُ وتَغَیَّرَ لَونُهُ . قالَ : فَقُلتُ : ما نَزالُ نَری فی وَجهِکَ شَیئا نَکرَهُهُ ! فَقالَ : إنّا أهلُ بَیتٍ اِختارَ اللّهُ لَنَا الآخِرَهَ عَلَی الدُّنیا ، وإنَّ أهلَ بَیتی سَیَلقَونَ بَعدی بَلاءً وتَشریدا وتَطریدا ، حَتّی یَأتِیَ قَومٌ مِن قِبَلِ المَشرِقِ مَعَهُم رایاتٌ سودٌ فَیَسأَلونَ الخَیرَ فَلا یُعطَونَهُ ، فَیُقاتِلونَ فَیُنصَرونَ ، فَیُعطَونَ ما سَأَلوا فَلا یَقبَلونَهُ ، حَتّی یَدفَعوها إلی رَجُلٍ مِن أهلِ بَیتی فَیَملَأَها قِسطا کَما مَلَؤوها جَورا ، فَمَن أدرَکَ ذلِکَ مِنکُم فَلیَأتِهِم ولَو حَبوا عَلَی الثَّلجِ . (5)

.

1- .النور : 55 .
2- .الغیبه للنعمانی : ص 240 ح 35 عن أبی بصیر ، تفسیر القمّی : ج 1 ص 14 ولیس فیه «وأصحابه» ، تأویل الآیات الظاهره : ج 1 ص 369 ح 21 عن عبد اللّه بن سنان نحوه .
3- .مصباح الزائر : ص 449 ، الإقبال : ج 1 ص 508 ، المزار الکبیر : ص 578 بزیاده «الصالحین» بعد «عباده» ، بحار الأنوار : ج 102 ص 106 .
4- .سنن ابن ماجه : ج 2 ص 1368 ح 4088 ، المعجم الأوسط : ج 1 ص 94 ح 285 ، عقد الدرر : ص 125 کلّها عن عبداللّه بن الحارث بن جزء الزبیدی ، الصواعق المحرقه : ص 164 بزیاده «سلطانه» فی آخره ، کنز العمّال : ج 14 ص 263 ح 38657 ؛ کشف الغمّه : ج 3 ص 267 عن عبد اللّه بن الحارث بن جزء الزبیدی ، بحار الأنوار : ج 51 ص 87 ح 38 .
5- .سنن ابن ماجه : ج 2 ص 1366 ح 4082 ، المستدرک علی الصحیحین : ج 4 ص 511 ح 8434 ، المصنّف لابن أبی شیبه : ج 8 ص 697 ح 74 کلاهما نحوه ، کنز العمّال : ج 14 ص 267 ح 38677 ؛ العدد القویّه : ص 91 ح 157 ، الملاحم والفتن : ص 118 ح 111 کلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 51 ص 82 ح 27 .

ص: 27



12 / 2 زمینه سازان دولت اهل بیت علیهم السلام

امام صادق علیه السلام در باره معنای آیه : «خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند ، وعده داده است که حتماً آنان را در زمین، جانشین قرار دهد ، همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند ، جانشین قرار داد و آن دینی را که برایشان پسندیده است ، به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنی مبدّل گرداند تا مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نسازند» :این آیه در باره قائم و یاران او نازل شده است .

مصباح الزائر در دعای ندبه :قضای الهی برای آنان در باره آنچه از پاداش نیک، امید می رود ، جاری گشت و زمین ، از آنِ خداست و آن را «به هر کس از بندگانش که بخواهد ، ارث می دهد» و «عاقبت ، از آنِ پرهیزگاران است» . «منزّه است پروردگار ما. همانا وعده پروردگار ما بی گمان، تحقّق یافتنی است» و «خداوند ، خُلف وعده نمی کند» و «او عزیز و حکیم است» .

12 / 2زمینه سازان دولت اهل بیت علیهم السلامپیامبر خدا صلی الله علیه و آله :از مشرق زمین ، مردمی قیام می کنند و زمینه را برای [ظهورِ] مهدی آماده می سازند .

سنن ابن ماجه به نقل از عبد اللّه :در خدمت پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بودیم که تعدادی از جوانان بنی هاشم آمدند . پیامبر صلی الله علیه و آله چون آنان را دید ، اشک دیدگانش سرازیر گشت و رنگش تغییر کرد . گفتم : ما همیشه در چهره شما حالتی می بینیم که ناراحتمان می کند! پیامبر فرمود : «ما خاندانی هستیم که خداوند برای ما آخرت را بر دنیا برگزید و اهل بیتم پس از من ، بلا و آوارگی و در به دری خواهند دید تا این که از جانب مشرق زمین ، مردمی با پرچم های سیاه می آیند و خواهانِ خیر (حکومت) می شوند ؛ امّا به آنها داده نمی شود . پس می جنگند و پیروز می شوند و آنچه خواسته اند ، به آنها داده می شود ؛ امّا آن را نمی پذیرند تا این که حکومت را به مردی از اهل بیت من می سپارند و او آن را پر از داد می کند ، همان گونه که پُر از بیدادش کرده اند . پس هر یک از شما آن زمان را درک کرد ، به آنها بپیوندد ، حتّی اگر ناچار شود رویِ یخ، سینه خیز رود» .

.


ص: 28

رسول اللّه صلی الله علیه و آله :تَجیءُ الرّایاتُ السّودُ مِن قِبَلِ المَشرِقِ ، کَأَنَّ قُلوبَهُم زُبَرُ الحَدیدِ ، فَمَن سَمِعَ بِهِم فَلیَأتِهِم فَیُبایِعهُم ، ولَو حَبوا عَلَی الثَّلجِ . (1)

الإمام الباقر علیه السلام :کَأَنّی بِقَومٍ قَد خَرَجوا بِالمَشرِقِ یَطلُبونَ الحَقَّ فَلا یُعطَونَهُ ، ثُمَّ یَطلُبونَهُ فَلا یُعطَونَهُ ، فَإِذا رَأَوا ذلِکَ وَضَعوا سُیوفَهُم عَلی عَواتِقِهِم ، فَیُعطَون ما سَأَلوهُ فَلا یَقبَلونَهُ حَتّی یَقوموا ، ولا یَدفَعونَها إلّا إلی صاحِبِکُم . قَتلاهُم شُهَداءُ ، أما إنّی لَو أدرَکتُ ذلِکَ لَاستَبقَیتُ نَفسی لِصاحِبِ هذَا الأَمرِ . (2)

الإمام علیّ علیه السلام :وَیحا لَکِ یا طالَقانُ ، فَإِنَّ للّهِِ عز و جل بِها کُنوزا لَیسَت مِن ذَهَبٍ ولا فِضَّهٍ ، ولکِن بِها رِجالٌ مُؤمِنونَ عَرَفُوا اللّهَ حَقَّ مَعرِفَتِهِ ، وهُم أنصارُ المَهدِیِّ علیه السلام فی آخِرِ الزَّمانِ . (3)

الإمام الحسن علیه السلام :إنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه و آله ذَکَرَ بَلاءً یَلقاهُ أهلُ بَیتِهِ علیهم السلام ، حَتّی یَبعَثَ اللّهُ رایَهً مِنَ المَشرِقِ سَوداءَ ، مَن نَصَرَها نَصَرَهُ اللّهُ ، ومَن خَذَلَها خَذَلَهُ اللّهُ ، حَتّی یَأتوا رَجُلاً اِسمُهُ کَاسمی ، فَیُوَلّونَهُ أمرَهُم ، فَیُؤَیِّدُهُ اللّهُ ویَنصُرُهُ . (4)

.

1- .عقد الدرر : ص 129 عن ثوبان ؛ کشف الغمّه : ج 3 ص 263 عن ثوبان ، بحار الأنوار : ج 51 ص 84 ح 33 .
2- .الغیبه للنعمانی : ص 273 ح 50 عن أبی خالد الکابلیّ ، بحار الأنوار : ج 52 ص 243 ح 116 .
3- .الفتوح : ج 2 ص 320 ، البیان فی أخبار صاحب الزمان : ص 491 .
4- .عقد الدرر : ص 130 ، الفتن : ج 1 ص 313 ح 904 ؛ الملاحم والفتن : ص 121 ح 118 کلاهما عن العلاء بن عتبه .

ص: 29

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :پرچم هایی سیاه از جانب مشرق زمین خواهد آمد که دل های صاحبان آنها به استواری تکّه های آهن است . پس هر کس ندای آنان را شنید ، به ایشان بپیوندد و با آنها بیعت کند ، حتّی اگر ناچار باشد از روی یخ ، سینه خیز بگذرد .

امام باقر علیه السلام :گویی مردمی را می بینم که در مشرق زمین قیام کرده اند و حق را مطالبه می کنند ؛ امّا به آنان داده نمی شود و باز مطالبه می کنند ؛ ولی باز هم به آنان نمی دهند و چون وضع را این گونه دیدند ، شمشیرهای خود را از نیام می کشند و در این زمان ، آنچه را طلب کرده اند ، به آنان می دهند ؛ امّا آن را نمی پذیرند تا این که برخیزند و آن را به صاحب [و امام زمانِ] شما دهند . کشتگانِ آنان شهیدند . بدانید که اگر من آن زمان را درک کنم ، جانم را برای صاحب این امر نگه می دارم .

امام علی علیه السلام :زهی بر تو، ای طالَقان! خدای عز و جل در آن جا گنج هایی دارد که از زر و سیم نیستند ؛ بلکه در آن ، مردان مؤمنی هستند که خداوند را چنان که باید ، شناخته اند . اینان ، یاران مهدی علیه السلام در آخر الزمان هستند .

امام حسن علیه السلام :پیامبر صلی الله علیه و آله از بلایی یاد کرد که اهل بیتش علیهم السلام تا زمانی که خداوند ، پرچم های سیاهی را از مشرق می فرستد ، می بینند . هر کس آنها را یاری دهد ، خداوند، یاری اش می رساند و هر کس تنهایشان گذارد ، خداوند، او را تنها و بی یاور می گذارد . صاحبان این پرچم ها ، نزد مردی که همنام من است، می روند و زمام امور خود را به دست او می سپارند و خداوند ، او را پشتیبانی می کند و نصرتش می دهد .

.


ص: 30

المستدرک علی الصحیحین عن محمّد بن الحنفیّه :کُنّا عِندَ عَلِیٍّ علیه السلام ، فَسَأَلَهُ رَجُلٌ عَنِ المَهدِیِّ ، فَقالَ عَلِیٌّ علیه السلام : هَیهاتَ ! ثُمَّ عَقَدَ بِیَدِهِ سَبعا ، فَقالَ : ذاکَ یَخرُجُ فی آخِرِ الزَّمانِ ، إذا قالَ الرَّجُل : «اللّه اللّه » ، قُتِلَ ، فَیَجمَعُ اللّهُ تَعالی لَهُ قَوما قَزَعٌ کَقَزَعِ السَّحابِ (1) ، یُؤَلِّفُ اللّهُ بَینَ قُلوبِهِم ، لا یَستَوحِشونَ إلی أحَدٍ ، ولا یَفرَحونَ بِأَحَدٍ یَدخُلُ فیهِم ، عَلی عِدَّهِ أصحابِ بَدرٍ ، لَم یَسبِقهُمُ الأَوَّلونَ ، ولا یُدرِکُهُمُ الآخِرونَ ، عَلی عَدَدِ أصحابِ طالوتَ الَّذینَ جاوَزوا مَعَهُ النَّهرَ . (2)

بحار الأنوار عن عفّان البصری عن الإمام الصّادق علیه السلام ، قال :قالَ علیه السلام لی : أتَدری لِمَ سُمِّیَ قُمُّ ؟ قُلتُ : اللّهُ ورَسولُهُ وأنتَ أعلَمُ ، قالَ : إنّما سُمِّیَ قُمُّ لِأَنَّ أهلَهُ یَجتَمِعونَ مَعَ قائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ ، ویَقومونَ مَعَهُ ویَستَقیمونَ عَلَیهِ ویَنصُرونَهُ . (3)

بحار الأنوار عن أبی مسلم العبدی :قالَ أبو عَبدِ اللّهِ علیه السلام : تُربَهُ قُمَّ مُقَدَّسَهٌ ، وأهلُها مِنّا ونَحنُ مِنهُم ، لا یُریدُهُم جَبّارٌ بِسوءٍ إلّا عُجِّلَت عُقوبَتُهُ ما لَم یَخونوا إخوانَهُم ، فَإِذا فَعَلوا ذلکَ سَلَّطَ اللّهُ عَلَیهِم جَبابِرَهَ سَوءٍ . أما إنَّهُم أنصارُ قائِمِنا ودُعاهُ حَقِّنا . ثُمَّ رَفَعَ رَأسَهُ إلَی السَّماءِ وقالَ : اللّهُمَّ اعصِمهُم مِن کُلِّ فِتنَهٍ ، ونَجِّهِم مِن کُلِّ هَلَکَهٍ . (4)

.

1- .القزع : کلّ شیء یکون قطعًا متفرّقه ، قَزَع السحاب : قِطَعٌ من السحاب (المصباح المنیر : ص 502 «فزع») .
2- .المستدرک علی الصحیحین : ج 4 ص 597 ح 8659 ، عقد الدرر : ص 131 .
3- .بحار الأنوار : ج 60 ص 216 ح 38 نقلاً عن کتاب تاریخ قم .
4- .بحار الأنوار : ج 60 ص 218 ح 49 نقلاً عن کتاب تاریخ قم .

ص: 31

المستدرک علی الصحیحین به نقل از محمّد بن حنفیّه :در خدمت علی علیه السلام بودیم که مردی در باره مهدی از ایشان سؤال کرد . علی علیه السلام فرمود : «هیهات!» . آن گاه با [انگشت] دستش هفت عدد شمرد و فرمود : «او در آخر الزمان ظهور می کند ، زمانی که هر کس به خدا دعوت کند ، کشته می شود . خداوند متعال برای او مردمی را گرد می آورد که همانند تکّه های پراکنده ابرند . پس خداوند ، دل های آنان را به هم الفت می دهد ، به طوری که از هیچ کس نمی هراسند و از این که فردی به آنان بپیوندد ، شادمان نمی شوند ، به تعداد جنگجویان بدر هستند . پیشینیان ، از آنان [در چیزی از فضایل] سبقت نجسته اند و آیندگان به پای آنان نمی رسند . شمارشان به تعداد یاران طالوت است که همراه او از نهر گذشتند» .

بحار الأنوار به نقل از عفّان بصری :امام صادق علیه السلام به من فرمود : «آیا می دانی چرا قم را قم نامیده اند؟». گفتم : خدا و پیامبر او و شما بهتر می دانید . فرمود : «از آن جهت ، قم نامیده شد که مردم آن ، بر گِرد قائم خاندان محمّد که درودهای خدا بر او باد جمع می شوند و همراه او قیام می کنند و در راه او پایداری می ورزند و یاری اش می رسانند» .

بحار الأنوار به نقل از ابو مسلم عبدی :امام صادق علیه السلام فرمود : «خاک قم ، مقدّس است و مردم آن ، از مایند و ما از آنهاییم . هر جبّاری که بخواهد به آنان بدی و گزندی برساند ، زود کیفر می بیند و این تا زمانی است که آنان (اهل قم) ، به برادران خود، خیانت نکنند . اگر این کار را بکنند ، خداوند، پادشاهانی نابه کار بر ایشان مسلّط می گرداند . بدانید که مردم قم ، یاران قائم ما و دعوتگران به حقّ ما هستند» . امام علیه السلام سپس سرش را به طرف آسمان، بلند کرد و گفت : «بار خدایا! آنان را از هر فتنه ای نگه دار و از هر هلاکتی نجاتشان بخش» .

.


ص: 32

عنه علیه السلام :سَتَخلو کوفَهُ مِنَ المُؤمِنینَ ، ویَأرِزُ (1) عَنهَا العِلمُ کَما تأرِزُ الحَیَّهُ فی جُحرِها ، ثُمَّ یَظهَرُ العِلمُ بِبَلدَهٍ یُقالُ لَها قُمُّ ، وتَصیرُ مَعدِنا لِلعِلمِ وَالفَضلِ حَتّی لایَبقی فِی الأَرضِ مُستَضعَفٌ فِی الدّینِ حَتّی الُمخَدَّراتُ فِی الحِجالِ ، وذلِکَ عِندَ قُربِ ظُهورِ قائِمِنا ، فَیَجعَلُ اللّهُ قُمَّ وأهلَهُ قائِمینَ مَقامَ الحُجَّهِ ، ولَولا ذلِکَ لَساخَتِ الأَرضُ بِأَهلِها ، ولَم یَبقَ فِی الأَرضِ حُجَّهٌ ، فَیَفیضُ العِلمُ مِنهُ إلی سائِرِ البِلادِ فِی المَشرِقِ وَالمَغرِبِ ، فَیَتِمُّ حُجَّهُ اللّهِ عَلَی الخَلقِ حَتّی لا یَبقی أحَدٌ عَلَی الأَرضِ لَم یَبلُغ إلَیهِ الدّینُ وَالعِلمُ ، ثُمَّ یَظهَرُ القائِمُ علیه السلام . (2)

عنه علیه السلام :إنَّ اللّهَ احتَجَّ بِالکوفَهِ عَلی سائِرِ البِلادِ ، وبِالمُؤمِنینَ مِن أهلِها عَلی غَیرِهِم مِن أهلِ البِلادِ ، وَاحتَجَّ بِبَلدَهِ قُمَّ علی سائِرِ البِلادِ ، وبِأَهلِها عَلی جَمیعِ أهلِ المَشرِقِ وَالمَغرِبِ مِنَ الجِنِّ وَالإِنسِ ، ولَم یَدَعِ اللّهُ قُمَّ وأهلَهُ مُستَضعَفا بَل وَفَّقَهُم ... وسَیَأتی زَمانٌ تَکونُ بَلدَهُ قُمَّ وأهلُها حُجَّهً عَلَی الخَلائِقِ ، وذلِکَ فی زَمانِ غَیبَهِ قائِمِنا علیه السلام إلی ظُهورِهِ ، ولَولا ذلِکَ لَساخَتِ الأَرضُ بِأَهلِها . وإنَّ المَلائِکَهَ لَتَدفَعُ البَلایا عَن قُمَّ وأهلِهِ ، وما قَصَدَهُ جَبّارٌ بِسوءٍ إلّا قَصَمَهُ قاصِمُ الجَبّارینَ . (3)

عنه علیه السلام فی قَولِهِ تَعالی : «بَعَثْنَا عَلَیْکُمْ عِبَادًا لَّنَآ أُوْلِی بَأْسٍ شَدِیدٍ فَجَاسُواْ خِلَالَ الدِّیَارِ» (4) :قَومٌ یَبعَثُهُمُ اللّهُ قَبلَ خُروجِ القائِمِ علیه السلام فَلا یَدَعون وِترا لِالِ مُحَمَّدٍ إلّا قَتَلوهُ . (5)

.

1- .وفی المصدر : یأزر ، والصحیح ما فیالمتن . یقال : أرزت الحیّه : أی لاذت بجحرهاورجعت إلیه (لسان العرب : ج 5 ص 305) .
2- .بحار الأنوار : ج 60 ص 213 ح 23 نقلاً عن کتاب تاریخ قم .
3- .بحار الأنوار : ج 60 ص 212 ح 22 نقلاً عن کتاب تاریخ قم عن علیّ بن میمون الصائغ .
4- .الإسراء : 5 .
5- .الکافی : ج 8 ص 206 ح 250 ، مختصر بصائر الدرجات : ص 48 ، تأویل الآیات الظاهره : ج 1 ص 278 ح 7 کلّها عن عبداللّه بن القاسم البطل ، تفسیر العیّاشی : ج 2 ص 281 ح 20 عن صالح بن سهل وفیه «حرقوه» بدل «قتلوه» ، بحار الأنوار : ج 51 ص 56 ح 46 .

ص: 33

امام صادق علیه السلام :به زودی، کوفه از مؤمنان خالی می گردد و بساط علم از آن برچیده می شود ، همان گونه که مار در سوراخش می خزد . سپس علم در شهری به نام «قم» آشکار می گردد و این شهر به کانون علم و فضل تبدیل می شود، تا جایی که در روی زمین ، مستضعفِ دینی باقی نمی ماند ، حتّی زنان پرده نشین . اینها همه در زمانی اتّفاق می افتد که ظهور قائم ما نزدیک است . خداوند ، قم و اهل آن را به منزله حجّت قرار می دهد . اگر نه چنین بود ، بی گمان، زمین ، مردم را در کام خود فرو می برد و در زمین ، حجّتی باقی نمی ماند . علم از قم به سایر نقاط شرق و غرب عالَم سرازیر می شود و بدین سان ، حجّت خدا بر خَلق تمام می شود، تا جایی که در روی زمین ، کسی باقی نمی ماند که دین و علم به او نرسیده باشد . پس از آن ، قائم علیه السلام ظهور می کند .

امام صادق علیه السلام :خداوند ، کوفه را بر سایر شهرها حجّت قرار داد و مردمِ مؤمنِ آن را برای مؤمنان دیگر شهرها و شهر قم را برای دیگر شهرها حجّت قرار داد و مردمِ آن را بر همه مردمِ شرق و غرب عالم از جنّ و انس . خداوند ، قم و مردم آن را مستضعف [در دین و معارف دینی ] رها نکرد ؛ بلکه به آنان توفیق داد... و زمانی فرا می رسد که شهر قم و مردم آن ، بر مردمان، حجّت خواهند بود و این ، در زمان غیبت قائم ما علیه السلام تا هنگام ظهور اوست . اگر چنین نبود ، بی گمان، زمین ، اهلش را در کام خود فرو می بُرد . فرشتگان ، بلایا را از قم و اهل آن دور می کنند و هیچ جبّاری نسبت به آنان قصد سوء نمی کند ، مگر این که [خداوندِ] در هم شکننده جبّاران ، او را در هم می شکند .

امام صادق علیه السلام در باره آیه : «بندگانی از خود را که سخت نیرومندند ، بر شما می گماریم تا در میان خانه ها[یتان برای قتل و کشتار شما] به جستجو در آیند» :اینان، مردمی هستند که خداوند ، قبل از ظهور قائم علیه السلام ، آنان را می فرستد و هر کس را که در حقّ خاندان محمّد صلی الله علیه و آله ستم کرده باشد ، می کُشند .

.


ص: 34

الإمام الکاظم علیه السلام :رَجُلٌ مِن أهلِ قُمَّ یَدعُو النّاسَ إلَی الحَقِّ ، یَجتَمِعُ مَعَهُ قَومٌ کَزُبَرِ الحَدیدِ ، لا تُزِلُّهُمُ الرِّیاحُ العَواصِفُ ، ولا یَمِلّونَ مِنَ الحَربِ ولا یَجبُنونَ ، وعَلَی اللّهِ یَتَوَکَّلونَ ، وَالعاقِبَهُ لِلمُتَّقینَ . (1)

12 / 3دَولَتُهُم آخِرُ الدُّوَلِالإمام الباقر علیه السلام :دَولَتُنا آخِرُ الدُّوَلِ ، ولَن یَبقَ (2) أهلُ بَیتٍ لَهُم دَولَهٌ إلّا مَلَکوا قَبلَنا ، لِئَلّا یَقولوا إذا رَأَوا سیرَتَنا : إذا مَلَکنا سِرنا مِثلَ سِیرَهِ هؤُلاءِ ! وهُوَ قَولُ اللّهِ عَزَّوجَلَّ : «وَالْعَاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ» (3) . (4)

الإمام الصادق علیه السلام : لِکُلِّ اُناسٍ دَولَهٌ یَرقُبونَهاودَولَتُنا فِی آخِرِ الدَّهرِ تَظهَرُ (5)

عنه علیه السلام :ما یَکونُ هذَا الأَمرُ حَتّی لا یَبقی صِنفٌ مِنَ النّاسِ إلّا وقَد وُلّوا عَلَی النّاسِ ، حَتّی لا یَقولَ قائِلٌ : «إنّا لَو وُلّینا لَعَدَلنا» ، ثُمَّ یَقومُ القائِمُ بِالحَقِّ وَالعَدلِ . (6)

.

1- .بحار الأنوار : ج 60 ص 216 ح 37 نقلاً عن کتاب تاریخ قم عن أیّوب بن یحیی الجندل .
2- .فی الأصل : «لم یبقَ» (هامش المصدر) . فإمّا أن یکون الصواب ما فی الأصل ، أو تکون العباره : «لن یبقی» ، إلّا أنّنا أثبتناها کما فی المطبوع .
3- .الأعراف : 128 ، القصص : 83 .
4- .الغیبه للطوسی : ص 472 ح 493 عن أبی صادق ، الإرشاد : ج 2 ص 385 عن علیّ بن عقبه عن أبیه عن الإمام الصادق علیه السلام ، إعلام الوری : ج 2 ص 290 ، روضه الواعظین : ص 291 کلاهما عن علیّ بن عقبه عن أبیه عن الإمام الباقر علیه السلام ، کشف الغمّه : ج 3 ص 255 عن علیّ بن عقبه عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 52 ص 332 ح 58 .
5- .الأمالی للصدوق : ص 578 ح 791 ، روضه الواعظین : ص 234 ، و ص 293 کلاهما بزیاده «کثیرا ما یقول» بعد «علیه السلام» ، بحار الأنوار : ج 51 ص 143 ح 3 .
6- .الغیبه للنعمانی : ص 274 ح 53 عن هشام بن سالم ، بحار الأنوار : ج 52 ص 244 ح 119 .

ص: 35



12 / 3 دولت اهل بیت علیهم السلام، آخرین دولت است

امام کاظم علیه السلام :مردی از اهالی قم ، مردم را به سوی حق فرا می خوانَد و عدّه ای بر گِردَش جمع می شوند که چونان قطعات آهن [ ، سخت] اند ، بادهای توفنده ، آنان را از جای نمی جنباند و از جنگ ، خسته نمی شوند و از آن ، نمی هراسند و به خدا توکّل دارند «و عاقبت ، از آنِ پرهیزگاران است» .

12 / 3دولت اهل بیت علیهم السلام ، آخرین دولت استامام باقر علیه السلام :دولت ما ، آخرین دولت است و هیچ خاندان دارای حکومتی باقی نمی ماند ، مگر این که قبل از ما ، به حکومت می رسد تا وقتی شیوه [حکومتِ ]ما را دیدند ، نگویند : اگر ما به حکومت می رسیدیم ، به شیوه اینان رفتار می کردیم . این، همان سخن خدای عز و جل است که : «و عاقبت ، از آنِ پرهیزگاران است» .

امام صادق علیه السلام : هر مردمی را دولتی است که منتظر فرا رسیدن آن هستندو دولت ما ، در پایان روزگار، آشکار می شود .

امام صادق علیه السلام :این امر (حکومت ما اهل بیت) فرا نمی رسد تا این که هیچ گروهی از مردم باقی نماند ، مگر این که بر مردم ، حکومت کرده باشد تا کسی نگوید : اگر ما به حکومت می رسیدیم ، به عدالت رفتار می کردیم . پس از آن ، قائم علیه السلام قیام می کند و حق و عدالت را بر پا می دارد .

.


ص: 36

12 / 4الاِنتِظارُ لِدَولَتِهِمالکافی عن إسماعیل الجعفیّ :دَخَلَ رَجُلٌ عَلی أبی جَعفَرٍ علیه السلام ومَعَهُ صَحیفَهٌ ، فَقالَ لَهُ أبو جَعفَرٍ علیه السلام : هذِهِ صَحیفَهُ مُخاصِمٍ یَسأَلُ عَنِ الدّینِ الَّذی یُقبَلُ فیهِ العَمَلُ ، فَقالَ : رَحِمَکَ اللّهُ هذَا الَّذی اُریدُ . فَقالَ أبو جَعفَرٍ علیه السلام : شَهادَهُ أن لا إلهَ إلَا اللّهُ وَحدَهُ لا شَریکَ لَهُ ، وأنَّ مُحَمَّدا صلی الله علیه و آله عَبدُهُ ورَسولُهُ ، وتُقِرُّ بِما جاءَ مِن عِندِ اللّهِ ، وَالوَلایَهُ لَنا أهلَ البَیتِ ، وَالبَراءَهُ مِن عَدُوِّنا ، وَالتَّسلیمُ لِأَمرِنا ، وَالوَرَعُ وَالتَّواضُعُ ، وَانتِظارُ قائِمِنا ، فَإِنَّ لَنا دَولَهً إذا شاءَ اللّهُ جاءَ بِها . (1)

الإمام علیّ علیه السلام :المُنتَظِرُ لِأَمرِنا کَالمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فی سَبیلِ اللّهِ . (2)

الإمام الحسین علیه السلام :قالَ زَیدُ بنُ صَوحانَ لِأَمیرِ المُؤمِنینَ علیه السلام : أیُّ الأَعمالِ أحَبُّ إلَی اللّهِ عز و جل ؟ قالَ : اِنتِظارُ الفَرَجِ . (3)

الإمام الباقر علیه السلام :العارِفُ مِنکُم هذَا الأَمرَ المُنتَظِرُ لَهُ الُمحتَسِبُ فیهِ الخَیرَ ، کَمَن جاهَدَ وَاللّهِ مَعَ قائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ علیه السلام بِسَیفِهِ . (4)

.

1- .الکافی : ج 2 ص 22 ح 13 ، الأمالی للطوسی : ص 179 ح 299 ، الاُصول الستّه عشر : ص 233 ح 268 عن جابر وکلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 69 ص 2 ح 2 .
2- .الخصال : ص 625 ح 10 ، کمال الدین : ص 645 ح 6 کلاهما عن أبی بصیر ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، تحف العقول : ص 115 ، تفسیر فرات : ص 367 ح 499 ، بحار الأنوار : ج 52 ص 123 ح 7 .
3- .کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 4 ص 383 ح 5833 ، معانی الأخبار : ص 199 ح 4 ، الأمالی للصدوق : ص 479 ح 644 ، الأمالی للطوسی : ص 436 ح 974 کلّها عن عبداللّه بن بکر المرادیّ عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام ، الخصال : ص 616 ح 10 عن أبی بصیر ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه عنه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 52 ص 123 ح 7 .
4- .مجمع البیان : ج 9 ص 359 ، تأویل الآیات الظاهره : ج 2 ص 665 ح 20 کلاهما عن الحارث بن المغیره ، بحار الأنوار : ج 24 ص 38 ح 15 .

ص: 37



12 / 4 انتظار دولت اهل بیت علیهم السلام

12 / 4انتظار دولت اهل بیت علیهم السلامالکافی به نقل از اسماعیل جعفی :مردی خدمت امام باقر علیه السلام رسید و کتابی با خود داشت . امام باقر علیه السلام به او فرمود : «این ، کتاب مناظره کننده ای است که در جستجوی دینی است که در آن ، عمل، پذیرفته [ی درگاه خدا] می شود» . مرد گفت : خدایت رحمت کند! این، همان چیزی است که من می خواهم . امام باقر علیه السلام فرمود : «گواهی دادن به این که معبودی جز خدای یگانه و بی نیاز نیست و محمّد صلی الله علیه و آله بنده و فرستاده اوست و اقرار به آنچه از جانب خدا آمده است و ولایت [و دوستی] ما خاندان و بیزاری از دشمن ما و گردن نهادن به فرمان ما و پارسایی و فروتنی و انتظار [ظهور] قائم ما ؛ زیرا برای او دولتی (حکومتی) است که خدا، هر زمان که بخواهد ، آن را [روی کار] می آورد» .

امام علی علیه السلام :آن که منتظر حکومت ما (اهل بیت) باشد ، همچون کسی است که در راه خدا ، به خون خود در می غلتد .

امام حسین علیه السلام :زید بن صوحان به امیر مؤمنان علیه السلام گفت : چه عملی نزد خدای عز و جل، محبوب تر است؟ فرمود : «انتظار فَرَج» . (1)

امام باقر علیه السلام :آن کس از شما که این امر را بشناسد [و بِدان معتقد باشد] و منتظر آن باشد و خیر را در آن بداند ، به خدا سوگند، همچون کسی است که در کنار قائم خاندان محمّد صلی الله علیه و آله ، با شمشیر او جهاد کند .

.

1- .فرج، یعنی «گشایش» و مقصود، امید داشتن به لطف و گشایش خداوند در همه کارهاست؛ امّا چنان که احادیث این فصل، نشان می دهند عالی ترین شکل گشایش، بازگشت دولت اهل بیت علیهم السلام از طریق ظهور قائم آنان، امام مهدی علیه السلام ، و فراگیر شدن انصاف، عدالت، رحمت، ایمان، آگاهی و رفاه در سایه آن است.

ص: 38

عنه علیه السلام :لِیُقَوِّ شَدیدُکُم ضَعیفَکُم ، وَلیَعُد غَنِیُّکُم عَلی فَقیرِکُم ، ولا تَبُثّوا سِرَّنا ، ولا تُذیعوا أمرَنا ، وإذا جاءَکُم عَنّا حَدیثٌ فَوَجَدتُم عَلَیهِ شاهِدا أو شاهِدَینِ مِن کِتابِ اللّهِ فَخُذوا بِهِ ، وإلّا فَقِفوا عِندَهُ ثُمَّ رُدّوهُ إلَینا حَتّی یَستَبینَ لَکُم . وَاعلَموا أنَّ المُنتَظِرَ لِهذَا الأَمرِ لَهُ مِثلُ أجرِ الصّائِمِ القائِمِ ، ومَن أدرَکَ قائِمَنا فَخَرَجَ مَعَهُ فَقَتَلَ عَدُوَّنا کانَ لَهُ مِثلُ أجرِ عِشرینَ شَهیدا ، ومَن قُتِلَ مَعَ قائِمِنا کانَ لَهُ مِثلُ أجرِ خَمسَهٍ وعِشرینَ شَهیدا . (1)

عنه علیه السلام :ما ضَرَّ مَن ماتَ مُنتَظِرا لِأَمرِنا ألّا یَموتَ فی وَسَطِ فِسطاطِ المَهدِیِّ وعَسکَرِهِ ؟ ! (2)

الإمام الصادق علیه السلام :إنَّ مَنِ انتَظَرَ أمرَنا وصَبَرَ عَلی ما یَری مِنَ الأَذی وَالخَوفِ هُوَ غَداً فی زُمرَتِنا . (3)

عنه علیه السلام :المُنتَظِرُ لِلثّانی عَشَرَ مِنهُم ، کَالشّاهِرِ سَیفَهُ بَینَ یَدَی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله یَذُبُّ عَنهُ . (4)

عنه علیه السلام :مَن ماتَ مُنتَظِرا لِهذَا الأَمرِ کانَ کَمَن کانَ مَعَ القائِمِ فی فِسطاطِهِ ، لا بَل کانَ کَالضّارِبِ بَینَ یَدَی رَسولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله بِالسَّیفِ . (5)

.

1- .الکافی : ج 2 ص 222 ح 4 ، بحار الأنوار : ج 75 ص 73 ح 21 ، وراجع : الأمالی للطوسی : ص 232 ح 410 .
2- .الکافی : ج 1 ص 372 ح 6 عن علیّ بن هاشم عن أبیه وج 5 ص 22 ح 2 عن عبد اللّه بن المغیره عن الإمام الرضا علیه السلام نحوه .
3- .الکافی : ج 8 ص 37 ح 7 عن حمران ، بحار الأنوار : ج 52 ص 256 ح 147 .
4- .کمال الدین : ص 335 ح 5 و ص 647 ح 8 ، الغیبه للنعمانی : ص 91 ح 21 ، إعلام الوری : ج 2 ص 235 کلّها عن إبراهیم الکرخیّ ، بحار الأنوار : ج 36 ص 401 ح 12 .
5- .کمال الدین : ص 338 ح 11 عن المفضّل بن عمر ، بحار الأنوار : ج 52 ص 146 ح 69 .

ص: 39

امام باقر علیه السلام :توانای شما به ناتوانتان یاری رساند و دارای شما به نادارتان کمک کند و راز ما را فاش نسازید و امر [امامت] ما را آشکار نکنید و هر گاه حدیثی از ما به شما رسید و یک یا دو دلیل از کتاب خدا برایش پیدا کردید ، آن را بپذیرید، و گرنه ، در باره آن درنگ کنید و سپس آن را به ما ارجاع دهید [و از ما بپرسید] تا [حقیقت امر ]برایتان روشن شود . بدانید که انتظار کِشنده این امر (ظهور قائم علیه السلام )، پاداشی همانند روزه دار شب زنده دار دارد و هر کس قائم ما را درک کند و همراهی اش کند و دشمن ما را بکُشد ، اجر بیست شهید دارد و هر کس در رکاب قائم ما کشته شود ، اجر بیست و پنج شهید دارد .

امام باقر علیه السلام :کسی که در انتظار امر (فَرَج و ظهور ما) از دنیا رود ، او را چه زیان که در میان خیمه مهدی و سپاه او نمیرد!؟

امام صادق علیه السلام :هر کس منتظر امر (حکومت و دولت) ما باشد و بر آزارها و بیمی که به او می رسد ، شکیبایی کند ، فردا در زمره ما خواهد بود .

امام صادق علیه السلام :کسی که در انتظار دوازدهمین آنان (مهدی علیه السلام ) باشد ، همانند کسی است که پیشاپیش پیامبر خدا صلی الله علیه و آله شمشیر بکشد و از او دفاع کند .

امام صادق علیه السلام :کسی که در حال انتظار این امر (ظهور قائم) از دنیا برود ، همانند کسی است که با قائم ، در خیمه او باشد . نه ؛ بلکه همانند کسی است که پیشاپیش پیامبر خدا صلی الله علیه و آله شمشیر زند .

.


ص: 40

عنه علیه السلام :مَن سَرَّهُ أن یَکونَ مِن أصحابِ القائِمِ ، فَلیَنتَظِر وَلیَعمَل بِالوَرَعِ ومَحاسِنِ الأَخلاقِ وهُوَ مُنتَظِرٌ ، فَإِن ماتَ وقامَ القائِمُ بَعدَهُ کانَ لَهُ مِنَ الأَجرِ مِثلُ أجرِ مَن أدرَکَهُ ، فَجُدّوا وَانتَظِروا هَنیئا لَکُم أیَّتُهَا العِصابَهُ المَرحومَهُ . (1)

الإمام الجواد علیه السلام فی قُنوتِهِ :اللّهُمَّ أدِل لِأَولِیائِکَ مِن أعدائِکَ الظّالِمینَ ... الَّذینَ ... اتَّخَذوا اللّهُمَّ مالَکَ دُوَلاً ، وعِبادَکَ خَوَلاً ، وتَرَکُوا اللّهُمَّ عالَمَ أرضِکَ فی بَکماءَ عَمیاءَ ظَلماءَ مُدلَهِمَّهٍ ، فَأَعیُنُهُم مَفتوحَهٌ ، وقُلوبُهُم عَمِیَهٌ ، ولَم تُبقِ لَهُمُ اللّهُمَّ عَلَیکَ مِن حُجَّهٍ . لَقَد حَذَّرتَ اللّهُمَّ عَذابَکَ وبَیَّنتَ نَکالَکَ ، ووَعَدتَ المُطیعینَ إحسانَکَ ، وقَدَّمتَ إلَیهِم بِالنُّذرِ ، فَآمَنَت طائِفَهٌ ، فَأَیِّدِ اللّهُمَّ الَّذینَ آمَنوا عَلی عَدُوِّکَ وعَدُوِّ أولِیائِکَ ، فَأَصبَحوا ظاهِرینَ وإلَی الحَقِّ داعینَ ، ولِلإِمامِ المُنتَظَرِ القائِمِ بِالقِسطِ تابِعینَ . (2)

الإمام الهادی علیه السلام فِی الزِّیارَهِ الجامِعَهِ الَّتی یُزارُ بِهَا الأَئِمَّهُ علیهم السلام :اُشهِدُ اللّهَ واُشهِدُکُم أنّی ... مُؤمِنٌ بِإیابِکُم ، مُصَدِّقٌ بِرَجعَتِکُم ، مُنتَظِرٌ لِأَمرِکُم ، مُرتَقِبٌ لِدَولَتِکُم . (3)

12 / 5الدُّعاءُ لِدَولَتِهِمالإمام زین العابدین علیه السلام :رَبِّ صَلِّ عَلی أطائِبِ أهلِ بَیتِهِ الَّذینَ اختَرتَهُم لِأَمرِکَ ، وجَعَلتَهُم خَزَنَهَ عِلمِکَ ، وحَفَظَهَ دینِکَ ، وخُلفاءَکَ فی أرضِکَ ، وحُجَجَکَ عَلی عِبادِکَ ، وطَهَّرتَهُم مِنَ الرِّجسِ وَالدَّنَسِ تَطهیرا بِإِرادَتِکَ ، وجَعَلتَهُمُ الوَسیلَهَ إلَیکَ وَالمَسلَکَ إلی جَنَّتِکَ ... اللّهُمَّ فَأَوزِع لِوَلِیِّکَ شُکرَ ما أنعَمتَ بِهِ عَلَیهِ ، وأوزِعنا مِثلَهُ فیهِ ، وآتِهِ مِن لَدُنکَ سُلطانا نَصیرا ، وَافتَح لَهُ فَتحا یَسیرا ، وأعِنهُ بِرُکنِکَ الأَعَزِّ ، وَاشدُد أزرَهُ ، وقَوِّ عَضُدَهُ ، وراعِهِ بِعَینِکَ ، وَاحمِهِ بِحِفظِکَ ، وَانصُرهُ بِمَلائِکَتِکَ ، وَامدُدهُ بِجُندِکَ الأَغلَبِ ، وأقِم بِهِ کِتابَکَ وحُدودَکَ وشَرائِعَکَ وسُنَنَ رَسولِکَ صَلَواتُکَ اللّهُمَّ عَلَیهِ وآلِهِ ، وأحیِ بِهِ ما أماتَهُ الظّالِمونَ مِن مَعالِمِ دینِکَ ، وَاجلُ بِهِ صَدَأَ الجَورِ عَن طَریقَتِکَ ، وأبِن بِهِ الضَّرّاءَ مِن سَبیلِکَ ، وأزِل بِهِ النّاکِبینَ عَن صِراطِکَ ، وَامحَق بِهِ بُغاهَ قَصدِکَ عِوَجا ، وألِن جانِبَهُ لِأَولِیائِکَ ، وَابسُط یَدَهُ عَلی أعدائِکَ ، وهَب لَنا رَأفَتَهُ ورَحمَتَهُ وتَعَطُّفَهُ وتَحَنُّنَهُ ، وَاجعَلنا لَهُ سامِعینَ مُطیعینَ ، وفی رِضاهُ ساعینَ ، وإلی نُصرَتِهِ وَالمُدافَعَهِ عَنهُ مُکنِفینَ ، وإلَیکَ وإلی رَسولِکِ صَلَواتُکَ اللّهُمَّ عَلَیهِ وآلِهِ بِذلِکَ مُتَقَرِّبینَ . (4)

.

1- .الغیبه للنعمانی : ص 200 ح 16 عن أبی بصیر .
2- .مهج الدعوات : ص 81 ، بحار الأنوار : ج 85 ص 225 ح 1 .
3- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 98 و 99 ح 177 ، وراجع : ص 217 ح 6495 من کتابنا هذا .
4- .الصحیفه السجّادیّه : ص 190 الدعاء 47 ، الإقبال : ج 2 ص 91 ، المصباح للکفعمی : ص 890 .

ص: 41



12 / 5 دعا برای دولت اهل بیت علیهم السلام

امام صادق علیه السلام :هر که دوست دارد از یاران قائم باشد ، باید انتظار کشد و در حالی که منتظر است ، پارسایی و اخلاق نیک را در پیش گیرد . اگر [با چنین حالتی ]از دنیا برود و بعد از مرگ او ، قائمْ قیام کند ، همانند اجر کسی را دارد که قائم را درک می کند . پس [در کار و عمل] بکوشید و منتظر باشید . گوارایتان باد ای جماعتِ مشمول رحمت!

امام جواد علیه السلام در قنوت خود :بار خدایا! دوستانت را بر دشمنان ستمگرت پیروز گردان...؛ همانان که... اموال تو را در میان خود ، دست به دست چرخاندند و بندگانت را به بردگی گرفتند و جهان سرزمین تو را بار خدایا در کری و کوری و تاریکی شدید رها کردند . چشمانشان باز است و دل هایشان کور و برای آنان بار خدایا بر تو حجّتی نمانده است . بار خدایا! تو آنان را از عذاب خود ، بر حذر داشتی و کیفرت را برایشان روشن ساختی و به فرمان برداران ، وعده احسانت را دادی و پیشاپیش به آنان هشدار دادی . پس طایفه ای ایمان آوردند بار خدایا! کسانی را که ایمان آوردند ، در برابر دشمن خود و دشمن دوستانت، تأیید فرما و آشکار [و پیروز] گردیدند و دعوتگر به سوی حق شدند و پیروی از امام منتظر عدالت گستر را پیشه کردند .

امام هادی علیه السلام در زیارت جامعه :خدا را و شما را گواه می گیرم که من... به باز آمدن شما ایمان دارم و رجعت شما را تصدیق می کنم و منتظر حکومتِ شما و در آرزوی دولت شما هستم .

12 / 5دعا برای دولت اهل بیت علیهم السلامامام زین العابدین علیه السلام :ای پروردگار من! بر پاک تران اهل بیت او درود فرست ؛ همانان که ایشان را برای امر خود (راه نمایی و هدایت مردم) برگزیدی و خزانه داران دانشت و نگهبانان دینت و جانشینان خود در زمینت و حجّت های خویش بر بندگانت قرارشان دادی و به خواست خود ، آنان را از پلیدی و ناپاکی پاک ساختی و ایشان را وسیله رسیدن به مقام قرب خود و راه رسیدن به بهشتت قرار دادی... . بار خدایا! به ولیّ خود ، شُکر نعمتی را که به او ارزانی داشته ای ، الهام فرما و به ما نیز همانندِ او چنین سپاسی را الهام ده و به او سلطنت و قدرتی یاریگر عطایش فرما و به او پیروزی و فتحی آسان ارزانی دار و با نیرومندترین رکن قدرت خود، یاری اش ده و پشتش را محکم و بازوانش را توانا گردان و تحت مراقبت خویش قرارش ده و در سایه حفظ خود، نگاهش دار و با فرشتگانت یاری اش نما و به وسیله لشکر پیروزمند خود ، مددش رسان و کتاب خود و حدود و شرایعت و سنّت های پیامبرت را که درود تو ای پروردگار بر او و خاندانش باد به وسیله او بر پا دار و آنچه را از نشانه های دینت که ستمگران از بین برده اند ، به واسطه او زنده گردان و به وسیله او ، زنگار ستم [ستمگران] را از آیین خود بزدای و به وسیله او ، دشواری ها را از راه خود، دور گردان و به نیروی او ، منحرفان از راه خود را از میان بردار و به وسیله او ، کسانی را که خواهان کج ساختن راه راست تو هستند ، نابود کن و او را با دوستان خود ، نرم خو ساز و دست قدرت وی را بر دشمنانت بگشای و رأفت و مهربانی و عطوفت و محبّتش را نصیب ما گردان و ما را گوش به فرمان و مطیع او قرار ده و چنان کن که در راه خشنودی او بکوشیم و در حمایت و دفاع از او جِدّیت کنیم و بدین سبب ، به تو و پیامبر تو که درود تو ای پروردگار بر او و خاندانش باد تقرّب جوییم .

.


ص: 42

الإمام الباقر علیه السلام فی بَیانِ کَیفِیَّهِ الخُطبَهِ الثّانِیَهِ مِن صَلاهِ الجُمُعَهِ :اللّهُمَّ إنّا نَرغَبُ إلَیکَ فی دَولَهٍ کَریمَهٍ ، تُعِزُّ بِهَا الإِسلامَ وأهلَهُ ، وتُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ وأهلَهُ ، وتَجعَلُنا فیها مِنَ الدُّعاهِ إلی طاعَتِکَ وَالقادَهِ إلی سَبیلِکَ ، وتَرزُقُنا بِها کَرامَهَ الدُّنیا وَالآخِرَهِ . (1)

الإمام الصادق علیه السلام فی دُعاءٍ لَهُ :اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وعَلی إمامِ المُسلِمینَ ، وَاحفَظهُ مِن بَینِ یَدَیهِ ومِن خَلفِهِ وعَن یَمینِهِ وعَن شِمالِهِ ومِن فَوقِهِ ومِن تَحتِهِ ، وَافتَح لَهُ فَتحا یَسیرا ، وَانصُرهُ نَصرا عَزیزا ، وَاجعَل لَهُ مِن لَدُنکَ سُلطانا نَصیرا . اللّهُمَّ عَجِّل فَرَجَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وأهلِک أعداءَهُم مِنَ الجِنِّ وَالإِنسِ . (2)

.

1- .الکافی : ج 3 ص 424 ح 6 عن محمّد بن مسلم ، تهذیب الأحکام : ج 3 ص 111 ذیل ح 266 ، مصباح المتهجّد : ص 581 ح 690 ، المصباح للکفعمی : ص 772 کلّها من دون إسنادٍ إلی أحدٍ من أهل البیت علیهم السلام ، الإقبال : ج 1 ص 127 عن الإمام الصادق علیه السلام ، بحار الأنوار : ج 91 ص 6 ح 2 .
2- .مصباح المتهجّد : ص 392 ح 517 ، جمال الاُسبوع : ص 293 عن عبد اللّه بن مهران عن أبیه ، المصباح للکفعمی : ص 571 ، بحار الأنوار : ج 90 ص 86 ح 3 .

ص: 43

امام باقر علیه السلام در بیان کیفیت خواندن خطبه دوم نماز جمعه :بار خدایا! ملتمسانه از تو می خواهیم دولت باشکوهی را بر پا داری که به وسیله آن ، اسلام و مسلمانان را عزّت بخشی و نفاق و منافقان را به ذلّت کشانی و در آن ، ما را از دعوتگران به سوی طاعتت و پیشاهنگان راهت قرار دهی و به واسطه آن ، کرامت دنیا و آخرت را نصیبمان فرمایی .

امام صادق علیه السلام در یکی از دعاهای خود :بار خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد و بر امام مسلمانان ، درود فرست و او را از پیش رو و از پشت سرش و از جانب راست و از جانب چپش و از بالای سر و از زیر پایش [از همه جهت] محافظت فرما و پیروزی و فتحی آسان [و بی رنج] نصیبش گردان و نصرتی عزّت بخش عطایش کن و از جانب خود برای او تسلّطی [و قدرتی] یاریگر قرار ده! بار خدایا! فَرَج خاندان محمّد را شتاب بخش و دشمنان آنان را ، از جنّ و انس ، نابود گردان.

.


ص: 44

الإمام الکاظم علیه السلام فی بَیانِ ذِکرِ سَجدَهِ الشُّکرِ :اللّهُمَّ إنّی أنشُدُکَ بِإِیوائِکَ 1 عَلی نَفسِکَ لِأَولِیائِکَ لَتُظفِرَنَّهُم بِعَدُوِّکَ وعَدُوِّهِم أن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وعَلَی المُستَحفِظینَ مِن آلِ مُحَمَّدٍ . اللّهُمَّ إنّی أسأَلُکَ الیُسرَ بَعدَ العُسرِ ثلاثا . (1)

الإمام الرضا علیه السلام مِمّا کان یَأمُرُ بِهِ مِنَ الدُّعاءِ لِصاحِبِ الأَمرِ عَجَّلَ اللّهُ فَرَجَهُ :اللّهُمَّ ادفَع عَن وَلِیِّکَ وخَلیفَتِکَ وحُجَّتِکَ عَلی خَلقِکَ ، ولِسانِکَ المُعَبِّرِ عَنکَ النّاطِقِ بِحُکمِکَ ، وعَینِکَ النّاظِرَهِ بِإِذنِکَ ، وشاهِدِکَ عَلی عِبادِکَ ، الجَحجاحِ الُمجاهِدِ ، العائِذِ بِکَ ، العابِدِ عِندَکَ ، وأعِذهُ مِن شَرِّ جَمیعِ ما خَلَقتَ وبَرَأتَ وأنشَأتَ وصَوَّرتَ ، وَاحفَظهُ مِن بَینِ یَدَیهِ ومِن خَلفِهِ ، وعَن یَمینِهِ وعَن شِمالِهِ ومِن فَوقِهِ ومِن تَحتِهِ ، بِحِفظِکَ الَّذی لا یَضیعُ مَن حَفِظتَهُ بِهِ ، وَاحفَظ فیهِ رَسولَکَ وآباءَهُ أئِمَّتَکَ ودَعائِمَ دینِکَ ، وَاجعَلهُ فی وَدیعَتِکَ الَّتی لا تَضیعُ ، وفی جِوارِکَ الَّذی لا یُخفَرُ ، وفی مَنعِکَ وعِزِّکَ الَّذی لا یُقهَرُ ، وآمِنهُ بِأَمانِکَ الوَثیقِ الَّذی لا یُخذَلُ مَن آمَنتَهُ بِهِ ، وَاجعَلهُ فی کَنَفِکَ الَّذی لا یُرامُ مَن کانَ فیهِ ، وَانصُرهُ بِنَصرِکَ العَزیزِ ، وأیِّدهُ بِجُندِکَ الغالِبِ ، وقَوِّهِ بِقُوَّتِکَ ، وأردِفهُ بِمَلائِکَتِکَ ، ووالِ مَن والاهُ ، وعادِ مَن عاداهُ ، وألبِسهُ دِرعَکَ الحَصینَهَ ، وحُفَّهُ بِالمَلائِکَهِ حَفّا . اللّهُمَّ اشعَب بِهِ الصَّدع ، وَارتُق بِهِ الفَتقَ ، وأمِت بِهِ الجَورَ ، وأظهِر بِهِ العَدلَ ، وزَیِّن بِطولِ بَقائِهِ الأَرضَ ، وأیِّدهُ بِالنَّصرِ ، وَانصُرهُ بِالرُّعبِ ، وقَوِّ ناصِریهِ ، وَاخذُل خاذِلیهِ ، ودَمدِم مَن نَصَبَ لَهُ ، ودَمِّر مَن غَشَّهُ ، وَاقتُل بِهِ جَبابِرَهَ الکُفرِ وعَمَدَهُ ودَعائِمَهُ ، وَاقصِم بِهِ رُؤوسَ الضَّلالَهِ وشارِعَهَ البِدَعِ ومُمیتَهَ السُّنَّهِ ومُقَوِّیَهَ الباطِلِ ، وذَلِّل بِهِ الجَبّارینَ ، وأبِر بِهِ الکافِرینَ وجَمیعَ المُلحِدینَ فی مَشارِقِ الأَرضِ ومَغارِبِها ، وبَرِّها وبَحرِها وسَهلِها وجَبَلِها ، حَتّی لا تَدَعَ مِنهُم دَیّارا ولا تُبقِیَ لَهُم آثارا . اللّهُمَّ طَهِّر مِنهُم بِلادَکَ ، وَاشفِ مِنهُم عِبادَکَ ، وأعِزَّ بِهِ المُؤمِنینَ ، وأحیِ بِهِ سُنَنَ المُرسَلینَ ، ودارِسَ حُکمِ النَّبِیّینَ ، وجَدِّد بِهِ مَا امتُحی مِن دینِکَ وبُدِّلَ مِن حُکمِکَ ، حَتّی تُعیدَ دینَکَ بِهِ وعَلی یَدَیهِ جَدیدا غَضّا مَحضا صَحیحا لا عِوَجَ فیهِ ولا بِدعَهَ مَعَهُ ، وحَتّی تُنیرَ بِعَدلِهِ ظُلَمَ الجَورِ ، وتُطفِئَ بِهِ نیرانَ الکُفرِ ، وتَوضِحَ بِهِ معاقِدَ الحَقِّ ومَجهولَ العَدلِ ، فَإِنَّهُ عَبدُکَ الَّذِی استَخلَصتَهُ لِنَفسِکَ وَاصطَفَیتَهُ عَلی غَیبِکَ ، وعَصَمتَهُ مِنَ الذُّنوبِ وبَرَّأتَهُ مِنَ العُیوبِ وطَهَّرتَهُ مِنَ الرِّجسِ وسَلَّمتَهُ مِنَ الدَّنَسِ . اللّهُمَّ فَإِنّا نَشهَدُ لَهُ یَومَ القِیامَهِ ویَومَ حُلولِ الطّامَّهِ أنَّهُ لَم یُذنِب ذَنبا ، ولا أتی حوبا ، ولَم یَرتَکِب مَعصِیَهً ، ولَم یُضِع لَکَ طاعَهً ، ولَم یَهتِک لَکَ حُرمَهً ، ولَم یُبَدِّل لَکَ فَریضَهً ، ولَم یُغَیِّر لَکَ شَریعَهً ، وأنَّهُ الهادِیُ المُهتَدِیُ الطّاهِرُ التَّقِیُّ النَّقِیُّ الرَّضِیُّ الزَّکِیُّ . اللّهُمَّ أعطِهِ فی نَفسِهِ وأهلِهِ ووُلدِهِ وذُرِّیَّتِهِ واُمَّتِهِ وجَمیعِ رَعِیَّتِهِ ما تُقِرُّ بِهِ عَینَهُ وتَسُرُّ بِهِ نَفسَهُ ، وتَجمَعُ لَهُ مُلکَ المَملَکاتِ کُلِّها قَریبِها وبَعیدِها وعَزیزِها وذَلیلِها ، حَتّی یُجرِیَ حُکمَهُ عَلی کُلِّ حُکمٍ ویَغلِبَ بِحَقِّهِ کُلَّ باطِلٍ . اللّهُمَّ اسلُک بِنا عَلی یَدَیهِ مِنهاجَ الهُدی وَالَمحَجَّهَ العُظمی وَالطَّریقَهَ الوُسطَی ، الَّتی یَرجِعُ إلیَها الغالی ویَلحَقُ بِهَا التّالی ، وقَوِّنا عَلی طاعَتِهِ ، وثَبِّتنا عَلی مُشایَعَتِهِ ، وَامنُن عَلَینا بِمُتابَعَتِهِ ، وَاجعَلنا فی حِزبِهِ القَوّامینَ بِأَمرِهِ الصّابِرینَ مَعَهُ الطّالِبینَ رِضاکَ بِمُناصَحَتِهِ ، حَتّی تَحشُرَنا یَومَ القِیامَهِ فی أنصارِهِ وأعوانِهِ ومُقَوِّیَهِ سُلطانِهِ . اللّهُمَّ وَاجعَل ذلِکَ لَنا خالِصا مِن کُلِّ شَکٍّ وشُبهَهٍ ورِیاءٍ وسُمعَهٍ ، حَتّی لا نَعتَمِدَ بِهِ غَیرَکَ ولا نَطلُبَ بِهِ إلّا وَجهَکَ ، وحَتّی تُحِلَّنا مَحِلَّهُ وتَجعَلَنا فِی الجَنَّهِ مَعَهُ ، وأعِذنا مِنَ السَّأَمَهِ وَالکَسَلِ وَالفَترَهِ ، وَاجعَلنا مِمَّن تَنتَصِرُ بِهِ لِدینِکَ وتُعِزُّ بِهِ نَصرَ وَلِیِّکَ ، ولا تَستَبدِل بِنا غَیرَنا ؛ فَإِنَّ استِبدالَکَ بِنا غَیرَنا عَلَیکَ یَسیرٌ وهُوَ عَلَینا کَثیرٌ . اللّهُمَّ صَلِّ عَلی وُلاهِ عَهدِهِ وَالأَئِمَّهِ مِن بَعدِهِ ، وبَلِّغهُم آمالَهُم ، وزِد فی آجالِهِم ، وأعِزَّ نَصرَهُم ، وتَمِّم لَهُم ما أسنَدتَ إلَیهِم مِن أمرِک لَهُم ، وثَبِّت دَعائِمَهُم ، وَاجعَلنا لَهُم أعوانا وعَلی دینِکَ أنصارا ؛ فَإِنَّهُم مَعادِنُ کَلِماتِکَ ، وخُزّانُ عِلمِکَ ، وأرکانُ تَوحیدِکَ ، ودَعائِمُ دینِکَ ، ووُلاهُ أمرِکَ ، وخالِصَتُکَ مِن عِبادِکَ ، وصَفوَتُکَ مِن خَلقِکَ ، وأولِیاؤُکَ وسَلائِلُ أولِیائِکَ ، وصَفوَهُ أولادِ نَبِیِّکَ ، وَالسَّلامُ عَلَیهِ وعَلَیهِم ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ . (2)

.

1- .الکافی : ج 3 ص 325 ح 17 ، تهذیب الأحکام : ج 2 ص 111 ح 416 ، کتاب من لا یحضره الفقیه : ج 1 ص 330 ح 967 کلّها عن عبداللّه بن جندب وراجع : المزار للمفید : ص 117 والمزار الکبیر : ص 386 ، بحار الأنوار : ج 86 ص 235 ح 59 .
2- .مصباح المتهجّد : ص 409 ح 535 ، المصباح للکفعمی : ص 727 ، جمال الاُسبوع : ص 307 کلاهما نحوه وکلّها عن یونس بن عبدالرحمن ، بحار الأنوار : ج 95 ص 330 ح 4 .

ص: 45

امام کاظم علیه السلام در بیان ذکر سجده شکر :بار خدایا! تو را به حقّ وعده ای (1) که به دوستانت داده ای و متعهّد شده ای که آنان را بر دشمن خودت و دشمن آنان پیروز گردانی سوگند می دهم که بر محمّد و خاندان محمّد که حافظانِ [دین و شریعت تو و امانتدارانت] هستند ، درود فرستی . بار خدایا! آسانی پس از دشواری [و فَرَج بعد از شدّت ]را از تو مسئلت می کنم (سه بار) .

امام رضا علیه السلام از جمله دعاهایی که به خواندن آن برای صاحب الأمر علیه السلام دستور می داد :بار خدایا! دور گردان [بلاها را] از ولیّ خودت و جانشینت و حجّتت بر خَلقت و آن که زبان گویای توست و سخنگوی حُکم تو و دیده توست که به اجازه تو می نگرد و گواه تو بر بندگانت است و سَرور است و مجاهد ، و پناه برنده به توست و عبادت کننده تو . او را از شرّ هر آنچه آفریده ای و ساخته ای و پدید آورده ای و صورت بخشیده ای ، در پناه خود بدار و با نگهداشت خود ، او را از پیش رو و راست و چپ و بالای سر و زیر پایش نگه دار ؛ نگهداشتی که هر کس را با آن حفظ کنی ، از بین نرود و با حفظ او [راه و رسم ]فرستاده خودت و پدران او را که امامان تو و ارکان دین تو هستند ، حفظ فرما و او را در ودیعه خود گیر ؛ ودیعه ای که [چون تو امانتدار آن هستی ، ]هرگز تباه نمی شود و او را در امان و زنهار ناشکستنی خویش و در پناه حمایت و قدرت مقهور ناشدنی خود ، قرار ده و با امان استوارت، او را امان ده ؛ امانی که هر کس را بدان امان دهی ، هرگز تنها و بی یاور نماند و او را در سایه حمایت و رحمت خویش نگه دار ؛ سایه حمایتی که هر کس در آن باشد ، گزندی نبیند . با یاری عزّتمند خویش ، او را یاری رسان و با سپاهِ همواره چیره ات، تأییدش فرما و با نیروی خویش ، او را نیرو بخش و [شکر] فرشتگانت را پشت سر او قرار ده و دوستدار او را دوست بدار و با دشمن او دشمن باش و زره محکم خویش را بر قامت او بپوشان و او را در حلقه ای از انبوه فرشتگان ، محفوظ بدار. بار خدایا! به وسیله او ، از هم گسیختگی[مان] را به پیوستگی و تفرقه و جدایی[مان] را به هم بستگی مبدّل گردان و ستم را نابود کن و عدل را آشکار گردان و زمین را به طول عمر او ، آراسته گردان و او را نصرت عطا فرما و از طریق ایجاد رعب [در دل دشمنانش] او را یاری و پیروزی ده و یارانش را قدرت بخش و کسانی را که بی یاورش می گذارند ، تنها گذار و هر که را کمر به دشمنی او می بندد ، نابود کن و هر که را با او دغلی [و ناراستی] می کند ، نابود ساز و سران و استوانه ها و ارکان کفر را با دست او ، از میان بردار و سردمداران گم راهی و بدعت گذاران و از بین برندگان سنّت [پیامبر] و تقویت کنندگان باطل را به وسیله او در هم شکن و جبّاران را به دست او خوار گردان و کافران و همه ملحدان را در شرق و غرب عالَم و خشکی و دریا و دشت و کوه ، به دست او هلاک گردان، تا جایی که هیچ یک از آنان را نگذاری و نشانی از آنها بر جای ننهی. بار خدایا! شهرهایت را از [لوث وجود] آنان پاک گردان و دل های بندگانت را از [آزار ]ایشان تسکین بده و به وسیله او (امام زمان) ، مؤمنان را بر سریر عزّت [و قدرت] بنشان و سنّت های فرستادگان را به دست او زنده بگردان و حکمت ها [و تعالیم] پیامبران را آموزش ده و از دین و احکامت ، آنچه را که محو و تحریف گشته است ، به دست او تجدید گردان تا این که دینت را به وسیله او و با دست او ، دوباره نو و تازه و ناب و درست و عاری از کژی و بدعت سازی و ظلمت ستم را به نور عدالتش روشن گردانی و آتش های کفر را به دست او فرو نشانی و حق را که پیچیده و مبهم گشته و عدالت را که ناشناخته مانده است ، روشن سازی ؛ زیرا او ، بنده توست که وی را برای خودت برگزیده ای و بر عالَم غیب خویش ، ترجیحش داده ای و از گناهان ، مصونش داشته ای و از هر گونه عیبی ، مبرّایش ساخته ای و از پلیدی ، پاکش کرده ای و از آلودگی ، سالم نگهش داشته ای . بار خدایا! در روز قیامت و در روز فرا رسیدن آن هنگامه بزرگ ، ما برای او گواهی می دهیم که هیچ گناهی نکرد و هیچ معصیتی مرتکب نشد و کمترین طاعتی از طاعت تو را فرو نگذاشت و حرمت تو را زیر پا ننهاد و هیچ فریضه ای از فرایض تو را تغییر نداد و هیچ شریعتی از شرایع تو را عوض نکرد و او هدایتگر و هدایت شده و پاک و پرهیزگار و پاکیزه و پسندیده و وارسته است . بار خدایا! به او و همسر و فرزندان و ذریّه و امّت و همه رعیّتش ، آن عطا فرما که مایه روشنیِ دیدگان او و شادمانی جانش گردد و سراسر گیتی از نزدیک و دور و قدرتمند و ضعیف را در قلمرو او در آور تا فرمان او بر هر فرمانی جاری گردد و با حقّ خود ، بر هر باطلی چیره آید . بار خدایا! ما را به دست او ، سالک طریق هدایت و شاه راه راه میانه که تند رونده پیش افتاده ، بدان باز می گردد و واپس مانده ، به آن ملحق می شود قرار ده و قدرت فرمانبری از او را عطایمان فرما و در پیروی از او استوارمان بدار و نعمت پیروی از او را به ما ارزانی دار. ما را در حزب او در آور و از آنان قرارمان ده که فرمان او را بر پا می دارند و در رکاب او شکیبایی می ورزند و با خیرخواهی و خلوص نسبت به او ، خشنودی تو را می جویند، تا این که روز قیامت ، ما را در زمره یاران و مددکاران و تقویت کنندگان قدرت و سلطنت او محشور فرمایی . بار خدایا! ما را در این امر ، از هر گونه شک و شبهه و ریا و شهرت طلبی خالص گردان تا در آن ، جز به تو تکیه نکنیم و چیزی جز رضای تو نطلبیم، تا این که ما را در جایگاه او قرار دهی و در بهشت ، ما را در کنار او جای دهی . ما را از بی حوصلگی و تنبلی و سستی نگه دار و از کسانی قرارمان ده که به واسطه آنان دینت را یاری می دهی و یاری دادن به ولیّ خود را تقویت می کنی. [بار خدایا!] دیگران را جایگزین ما مگردان ؛ زیرا قرار دادن دیگران به جای ما، برای تو آسان ؛ امّا برای ما بسی گران است . بار خدایا! بر ولی عهدان وی و پیشوایان پس از او ، درود فرست و آنان را به آرمان هایشان برسان و بر عمرشان بیفزای و یاری خود را به آنان افزون گردان و فرمان خود را که به دست آنان سپرده ای ، برایشان به اتمام رسان و پایه هایشان را استوار بدار و ما را یار آنان و یاور دینت قرار بده ؛ زیرا ایشان معدن های کلمات تو و خزانه داران دانش تو و ارکان توحید تو و تکیه گاه های دین تو و زمامداران امر تو و بندگان منتخب تو و برگزیدگان از خَلق تو و اولیای تو و سلاله اولیای تو و برگزیدگان فرزندان پیامبران تو هستند . سلام و رحمت و برکات خدا بر او و آنان باد!

.

1- .واژه «إیوائک» که در متن عربی حدیث آمده ، از وأی به معنای وعده است . ایواء در لغت به این معنا نیامده است ؛ امّا ذکر نکردن آن در کتاب های لغت ، به معنای نداشتن این معنا نیست . البتّه احتمال دارد این کلمه از «آوی فلانا» باشد که به معنای پناه و جا دادن است . در این صورت، وعده دهنده ، به خودش وعده می دهد ، که چنین معنایی بعید است . در النهایه در تفسیر حدیث وهب که در آن آمده : إنّ اللّه تعالی قال : إنّی أویت علی نفسی أن أذکر من ذکرنی ، آمده است : قتیبی گفته است : این اشتباه است ، مگر این که کلمه تصحیف شده باشد . درستش چنین است : وأیت (من الوأی) ، یعنی وعده. در این صورت معنا چنین می شود : جعلته وعدا علی نفسی؛ به خودم وعده دادم . وعده ای که خداوند متعال داده ، این است : «خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، وعده داده است که حتما آنان را در زمین جانشین [خود ]کند ، همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند، جانشین [خود] کرد ، تا آن دینی را که برایشان پسندیده است ، به سودشان مستقر نماید و ناامنی آنان را به امنیت تبدیل کند ، [تا] مرا بپرستند و هیچ چیزی را برایم شریک نگیرند» (نور: آیه 55) (مرآه العقول: ج 15 ص 135. نیز، ر.ک: بحار الأنوار: ج 101 ص 221 و ملاذ الأخیار: ج 9 ص 163).

ص: 46

. .


ص: 47

. .


ص: 48

الإمام الهادی علیه السلام فی زِیارَهِ الإِمامِ المَهدِیِّ علیه السلام :اللّهُمَّ فَکَما وَفَّقتَنی لِلإِیمانِ بِنَبِیِّکَ وَالتَّصدیقِ لِدَعوَتِهِ ، ومَنَنتَ عَلَیَّ بِطاعَتِهِ وَاتِّباعِ مِلَّتِهِ ، وهَدَیتَنی إلی مَعرِفَتِهِ ومَعرِفَهِ الأَئِمَّهِ مِن ذُرِّیَّتِهِ ، وأکمَلتَ بِمَعرِفَتِهِمُ الإِیمانَ ، وقَبِلتَ بِوَلایَتِهِم وطاعَتِهِمُ الأَعمالَ ، وَاستَعبَدتَ بِالصَّلاهِ عَلَیهِم عِبادَکَ ، وجَعَلتَهُم مِفتاحا لِلدُّعاءِ وسَبَبا لِلإِجابَهِ ، فَصَلِّ عَلَیهِم أجمَعینَ وَاجعَلنی بِهِم عِندَکَ وَجیها فِی الدُّنیا وَالآخِرَهِ ومِنَ المُقرَّبینَ ... اللّهُمَّ أنجِز لَهُم وَعدَکَ ، وطَهِّر بِسَیفِ قائِمِهِم أرضَکَ ، وأقِم بِهِ حُدودَکَ المُعَطَّلَهَ وأحکامَکَ المُهمَلَهَ وَالمُبَدَّلَهَ ، وأحیِ بِهِ القُلوبَ المَیتَهَ ، وَاجمَع بِهِ الأَهواءَ المُتَفَرِّقَهَ ، وَاجلُ بِهِ صَدَأَ الجَورِ عَن طَریقَتِکَ حَتّی یَظهَرَ الحَقُّ عَلی یَدَیهِ فی أحسَنِ صورَتِهِ ، ویَهلِکَ الباطِلُ وأهلُهُ بِنورِ دَولَتِهِ ، ولا یَستَخفِیَ بِشَیءٍ مِنَ الحَقِّ مَخافَهَ أحَدٍ مِنَ الخَلقِ . (1)

.

1- .مصباح الزائر : ص 480 ، المزار الکبیر : ص 562 و 563 من دون إسناد إلی أحدٍ من أهل البیت علیهم السلام وهی زیاره جامعه للأئمّه علیهم السلام ، بحار الأنوار : ج 102 ص 182 ح 7 .

ص: 49

امام هادی علیه السلام در زیارت مهدی علیه السلام :بار خدایا! همان گونه که مرا توفیق دادی تا به پیامبر تو ایمان آورم و دعوت او را تصدیق کنم و بر من منّت نهادی که از او فرمان برم و از آیینش پیروی کنم و مرا به شناخت او و شناخت امامانِ از نسل او هدایت نمودی و شناخت آنان را شرط کمال ایمان قرار دادی و پذیرش اعمال را در گرو دوستی و فرمانبری از ایشان نهادی و درود فرستادن بندگانت بر آنان را عبادت شمردی و آنها را کلید دعا و وسیله اجابت قرار دادی ، پس بر همه آنان درود فرست و مرا در دنیا و آخرت نزد آنان آبرومند و مقرّب گردان... . بار خدایا! وعده ای را که به آنان داده ای، تحقّق بخش و زمین خود را با شمشیر قائمِ آنان پاک گردان و به وسیله او ، حدود تعطیل شده و احکام فرو نهاده و تغییر یافته ات را بر پا دار و به برکت وجود او ، دل های مرده را زنده ساز و خواست های پراکنده را یک پارچه گردان و زنگار ستم را از راه خود بزدای تا این که حق ، با دست او ، در زیباترین چهره اش آشکار شود و در پرتو نور دولت او ، باطل و باطل گرایان، نابود شوند و چیزی از حق [و حقیقت] به واسطه ترس از هیچ انسانی ، پوشیده نماند .

.


ص: 50

الإمام العسکریّ علیه السلام فِی الصَّلاهِ عَلی وَلِیِّ الأَمرِ المُنتَظَرِ علیه السلام :اللّهُمَّ صَلِّ عَلی وَلِیِّکَ وَابنِ أولِیائِکَ الَّذینَ فَرَضتَ طاعَتَهُم ، وأوجَبتَ حَقَّهُم ، وأذهَبتَ عَنهُمُ الرِّجسَ وطَهَّرتَهُم تَطهیرا . اللّهُمَّ انتَصِر بِهِ لِدینِکَ ، وَانصُر بِهِ أولِیاءَکَ وأولِیاءَهُ وشیعَتَهُ وأنصارَهُ وَاجعَلنا مِنهُم . اللّهُمَّ أعِذهُ مِن شَرِّ کُلِّ باغٍ وطاغٍ ومِن شَرِّ جَمیعِ خَلقِکَ ، وَاحفَظهُ مِن بَینِ یَدَیهِ ومِن خَلفِهِ وعَن یَمینِهِ وعَن شِمالِهِ ، وَاحرُسهُ وَامنَعهُ أن یوصَلَ إلَیهِ بِسوءٍ ، وَاحفَظ فیهِ رَسولَکَ وآلَ رَسولِکَ ، وأظهِر بِهِ العَدلَ وأیِّدهُ بِالنَّصرِ ، وَانصُر ناصِریهِ ، وَاخذُل خاذِلیهِ ، وَاقصِم بِهِ جَبابِرَهَ الکَفَرَهِ ، وَاقتُل بِهِ الکُفّارَ وَالمُنافِقینَ وجَمیعَ المُلحِدینَ ، حَیثُ کانوا وأینَ کانوا مِن مَشارِقِ الأَرضِ ومَغارِبِها وبَرِّها وبَحرِها ، وَاملَأ بِهِ الأَرضَ عَدلاً ، وأظهِر بِهِ دینَ نَبِیِّکَ عَلَیهِ وآلِهِ السَّلامُ ، وَاجعَلنِی اللّهُمَّ مِن أنصارِهِ وأعوانِهِ وأتباعِهِ وشیعَتِهِ ، وأرِنی فی آلِ مُحَمَّدٍ ما یَأمُلونَ وفی عَدُوِّهِم ما یَحذَرونَ ، إلهَ الحَقِّ آمینَ . (1)

.

1- .مصباح المتهجّد : ص 405 ح 533 ، جمال الاُسبوع : ص 300 کلاهما عن أبی محمّد عبداللّه بن محمّد العابد ، الاحتجاج : ج 2 ص 595 ذیل ح 358 عن محمد بن عبد اللّه بن جعفر الحمیری من دون إسنادٍ إلی أحدٍ من أهل البیت علیهم السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج 53 ص 173 ح 5 .

ص: 51

امام عسکری علیه السلام در درود فرستادن بر ولیّ امر منتظَر علیه السلام :بار خدایا! بر ولیّ خود و فرزند اولیایت درود فرست ؛ همانان که اطاعت از ایشان را فرض دانستی و حقّ آنان را واجب شمردی و پلیدی را از وجودشان زدودی و کاملاً پاکیزه شان گردانیدی . بار خدایا! به واسطه او دینت را مدد کن و به وسیله او دوستان خود و دوستان او و شیعیان و یارانش را یاری رسان و ما را از آنان قرار ده. بار خدایا! او را از گزند هر بیدادگر و سرکشی و از گزند همه آفریدگانت محفوظ بدار و از پیش رو و پشت سر و از راست و چپش ، او را نگه دار و از این که بدی و آسیبی به او برسد ، پاسداری و حراستش فرما و با حفظ او ، پیامبر خود و خاندان پیامبر خود را حفظ کن . عدالت را با دست او آشکار ساز و او را یاری فرما و یارانش را یاری رسان و کسانی را که بی یاورش می گذارند ، بی یاور گذار و به دست او ، جبّاران کفرپیشه را در هم شکن و کافران و منافقان و ملحدان را ، هر که باشند و هر کجا باشند ، در شرق عالَم و غرب آن ، در خشکی و در دریا ، همگی را نابود کن و به وسیله او زمین را آکنده از عدل گردان و دین پیامبرت که درود بر او و خاندانش باد را رونق بخش و ما را بار خدایا از یاران و مددکاران و پیروان و شیعیان او قرار ده و مرا زنده بدار تا ببینم که خاندان محمّد به آرمان هایشان رسیده اند و دشمنان آنان به آنچه از آن می ترسیدند ، گرفتار آمده اند . آمین ، ای معبود راستین!

.


ص: 52

کمال الدین عن الشّیخ أبی عمرو العمری فی الدُّعاءِ فی غَیبَهِ القائِمِ علیه السلام :اللّهُمَّ عَرِّفنی نَفسَکَ فَإِنَّکَ إن لَم تُعَرِّفنی نَفسَکَ لَم أعرِف نَبِیَّکَ . اللّهُمَّ عَرِّفنی نَبِیَّکَ فَإِنَّکَ إن لَم تُعَرِّفنی نَبِیَّکَ لَم أعرِف حُجَّتَکَ . اللّهُمَّ عَرِّفنی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إن لَم تُعَرِّفنی حُجَّتَکَ ضَلَلتُ عَن دینی . اللّهُمَّ لا تُمِتنی میتَهً جاهِلِیَّهً ، ولا تُزِغ قَلبی بَعدَ إذ هَدَیتَنی ، اللّهُمَّ فَکَما هَدَیتَنی بِوَلایَهِ مَن فَرَضتَ طاعَتَهُ عَلَیَّ مِن وُلاهِ أمرِکَ بَعدَ رَسولِکَ صَلَواتُکَ عَلَیهِ وآلِهِ ، حَتّی والَیتُ وُلاهَ أمرِکَ أمیرَ المُؤمِنینَ وَالحَسَنَ وَالحُسَینَ وعَلِیّا ومُحَمَّدا وجَعفَرا وموسی وعَلِیّا ومُحَمَّدا وعَلِیّا وَالحَسَنَ وَالحُجَّهَ القائِمَ المَهدِیَّ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِم أجمَعینَ ... اللّهُمَّ عَجِّل فَرَجَهُ وأیِّدهُ بِالنَّصرِ ،وَانصُر ناصِریهِ ، وَاخذُل خاذِلیهِ ، ودَمِّر عَلی مَن نَصَبَ لَهُ وکَذَّبَ بِهِ ، وأظهِر بِهِ الحَقَّ ، وأمِت بِهِ الباطِلَ ، وَاستَنقِذ بِهِ عِبادَکَ المُؤمِنینَ مِنَ الذُّلِّ ، وَانعَش بِهِ البِلادَ ، وَاقتُل بِهِ جَبابِرَهَ الکُفرِ ، وَاقصِم بِهِ رُؤوسَ الضَّلالَهِ ، وذَلِّل بِهِ الجَبّارینَ وَالکافِرینَ ، وأبِر بِهِ المُنافِقینَ وَالنّاکِثینَ وجَمیعَ الُمخالِفینَ وَالمُلحِدینَ فی مَشارِقِ الأَرضِ ومَغارِبِها ، وبَرِّها وبَحرِها وسَهلِها وجَبَلِها ، حَتّی لا تَدَعَ مِنهُم دَیّارا ولا تُبقِیَ لَهُم آثارا ، وتُطَهِّرَ مِنهُم بِلادَکَ ، وَاشفِ مِنهُم صُدورَ عِبادِکَ ، وجَدِّد بِهِ مَا امتَحی مِن دینِکَ ، وأصلِح بِهِ ما بُدِّلَ مِن حُکمِکَ وغُیِّرَ مِن سُنَّتِکَ ، حَتّی یَعودَ دینُکَ بِهِ وعَلی یَدَیهِ غَضّا جَدیدا صَحیحا لا عِوَجَ فیهِ ولا بِدعَهَ مَعَهُ ، حَتّی تُطفِئَ بِعَدلِهِ نیرانَ الکافِرینَ ؛ فَإِنَّهُ عَبدُکَ الَّذِی استَخلَصتَهُ لِنَفسِکَ ، وَارتَضَیتَهُ لِنُصرَهِ نَبِیِّکَ ، وَاصطَفَیتَهُ بِعِلمِکَ ، وعَصَمتَهُ مِنَ الذُّنوبِ ، وبَرَّأتَهُ مِنَ العُیوبِ ، وأطلَعتَهُ عَلی الغُیوبِ ، وأنعَمتَ عَلَیهِ ، وطَهَّرتَهُ مِنَ الرِّجسِ ، ونَقَّیتَهُ مِنَ الدَّنَسِ ... اللّهُمَّ إنّا نَشکو إلیکَ فَقدَ نَبِیِّنا ، وغَیبَهَ وَلِیِّنا ، وشِدَّهَ الزَّمانِ عَلَینا ، ووُقوعَ الفِتَنِ بِنا ، وتَظاهُرَ الأَعداءِ عَلَینا ، وکَثرَهَ عَدُوِّنا ، وقِلَّهَ عَدَدِنا . اللّهُمَّ فَافرُج ذلِکَ بِفَتحٍ مِنکَ تُعَجِّلُهُ ، ونَصرٍ مِنکَ تُعِزُّهُ ، وإمامِ عَدلٍ تُظهِرُهُ ، إلهَ الحَقِّ رَبَّ العالَمینَ ... اللّهُمَّ وأحیِ بِوَلِیِّکَ القُرآنَ ، وأرِنا نورَهُ سَرمَدا لا ظُلمَهَ فیهِ ، وأحیِ بِهِ القُلوبَ المَیتَهَ ، وَاشفِ بِهِ الصُّدورَ الوَغِرَهَ ، وَاجمَع بِهِ الأَهواءَ الُمختَلِفَهَ عَلَی الحَقِّ ، وأقِم بِهِ الحُدودَ المُعَطَّلَهَ وَالأَحکامَ المُهمَلَهَ ، حَتّی لا یَبقی حَقٌّ إلّا ظَهَرَ ولا عَدلٌ إلّا زَهَرَ . وَاجعَلنا یا رَبِّ مِن أعوانِهِ ، ومُقَوّی سُلطانِهِ ، وَالمُؤتَمِرینَ لِأَمرِهِ ، وَالرّاضینَ بِفِعلِهِ ، وَالمُسَلِّمینَ لِأَحکامِهِ ، ومِمَّن لا حاجَهَ لَهُ بِهِ إلَی التَّقِیَّهِ مِن خَلقِکَ . أنتَ یارَبِّ الَّذی تَکشِفُ السّوءَ وتُجیبُ المُضطَرَّ إذا دَعاکَ ، وتُنجی مِنَ الکَربِ العَظیمِ ، فَاکشِف یارَبِّ الضُرَّ عَن وَلِیِّکَ ، وَاجعَلهُ خَلیفَهً فی أرضِکَ کَما ضَمِنتَ لَهُ . اللّهُمَّ ولا تَجعَلنی مِن خُصَماءِ آلِ مُحَمَّدٍ ، ولا تَجعَلنی مِن أعداءِ آلِ مُحَمَّدٍ ، ولا تَجعَلنی مِن أهلِ الحَنَقِ وَالغَیظِ عَلی آلِ مُحَمَّدٍ ، فَإِنّی أعوذُ بِکَ مِن ذلِکَ فَأَعِذنی ، وأستَجیرُ بِکَ فَأَجِرنی . اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وَاجعَلنی بِهِم فائِزا عِندَکَ فِی الدُّنیا وَالآخِرَهِ ومِنَ المُقَرَّبینَ . (1)

.

1- .کمال الدین : ص 512 و 513 ح 43 ، مصباح المتهجّد : ص 411 ح 536 ، جمال الاُسبوع : ص 315 ، بحار الأنوار : ج 53 ص 187 ح 18 .

ص: 53

کمال الدین به نقل از شیخ ابو عمرو عَمری، در دعا برای غیبت قائم علیه السلام :بار خدایا! خود را به من بشناسان ؛ زیرا اگر تو خودت را به من نشناسانی ، پیامبرت را نخواهم شناخت . بار خدایا! پیامبرت را به من بشناسان ؛ زیرا اگر پیامبرت را به من نشناسانی ، حجّت تو را نخواهم شناخت . بار خدایا! حجّت خود را به من بشناسان ؛ زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانی ، از [صراطِ] دینم منحرف خواهم شد . بار خدایا! مرا به مرگ جاهلی نمیران و پس از آن که هدایتم نمودی ، دلم را دست خوش انحراف مگردان. بار خدایا! همان گونه که مرا به ولایت [و دوستیِ] کسانی که اطاعتشان را بر من واجب نمودی ، یعنی : زمامداران امر تو پس از پیامبرت که درودهای تو بر او و خاندانش باد ، ره نمون شدی تا آن که از زمامداران امر تو ، یعنی : امیر المؤمنین و حسن و حسین و علی و محمّد و جعفر و موسی و علی و محمّد و علی و حسن و حجّت قائم ، مهدی که درودهای تو بر او و خاندانش باد پیروی کردم... . بار خدایا! در فَرَج او تعجیل فرما و او را یاری و تأیید فرما و یارانش را یاری رسان و کسانی را که بی یاورش می گذارند ، بی یاور گذار و هر که را کمر به دشمنی او می بندد و تکذیبش می کند ، نابود کن و به وسیله او حق را آشکار ساز و باطل را بمیران و با دست او بندگان مؤمنت را از خواری بِرَهان و سرزمینت را به برکت وجود او ، آباد گردان و سران کفر را به دست او نابود کن و سردمداران گم راهی را در هم شکن و به وسیله او جبّاران و کافران را به خاک ذلّت نشان و منافقان و عهدشکنان و همه مخالفان و ملحدان [و کجروان] را در شرق و غرب عالَم و در خشکی و دریا و در دشت و کوه ازمیان بردار تا این که هیچ یک از آنان را نگذاری و نشانی از ایشان بر جای ننهی و سرزمینت را از [لوث وجود] آنان پاک سازی و دل بندگانت را از آزار آنان تسکین بده و آنچه را که از دینَت محو [و فرسوده] شده است ، به دست او تجدید کن و احکام دگرگون گشته و قوانین تغییر یافته ات را به وسیله او درست گردان، تا این که دین تو به واسطه او و با دست او ، دوباره تازه و نو و سالم و به دور از هر گونه کجی و بدعت شود و تا این که با عدالت او ، آتش های کافران، خاموش گردد ؛ زیرا او ، بنده توست که وی را برای خود برگزیده ای و برای یاری رساندن به پیامبرت ، انتخابش کرده ای و با علم خود ، گزینشش نموده ای و او را از گناهان مصون داشته ای و از عیب ها پاکش ساخته ای و بر اَسرار عالم غیب، آگاهش کرده ای و به او نعمت داده ای و از پلیدی پاکش ساخته ای و از آلودگی پاکیزه اش گردانیده ای... . بار خدایا! از فقدان پیامبرمان و غیبت اماممان و سختگیری روزگار بر ما و پیش آمدن فتنه ها در میان ما و اتّحاد دشمنانمان بر ضدّ ما و فراوانی دشمنانمان و اندک بودن تعدادمان ، به تو شکایت می کنیم . بار خدایا! با فتحی شتابان و نصرتی با عزّت و قدرت و آشکار ساختن امامی عادل ، در کار ما گشایشی فرما، ای معبود راستین و ای پروردگار جهانیان!... . بار خدایا! به وسیله ولیّ خود ، قرآن را زنده گردان و نور جاویدان او را که با کمترین تاریکی آمیخته نیست ، به ما نشان ده و به واسطه او دل های مرده را زنده ساز و به دست او سینه های پر خشم و کینه را آرام کن و اندیشه ها و خواست های پراکنده را بر محور حق، متّحد گردان و به دست او حدود تعطیل شده و احکام فرو گذاشته شده را بر پا دار تا آن که هر چه حق است ، آشکار شود و هر چه عدل است ، درخشیدن گیرد و پروردگارا ما را از یاوران او و تقویت کنندگان سلطنت او و فرمان برداران امر او و رضایت دهندگان به کردار او و گردن نهادگان در برابر احکام او و از کسانی که با وجود او، دیگر از خَلق ترسی به دل راه نمی دهند و تقیّه نمی کنند ، قرار بده. خداوندا! تویی که بدی ها [و ناراحتی ها] را می زدایی و دعای درمانده ناچار را اجابت می کنی و از اندوه بزرگ می رهانی . پس ای خداوند دشواری را از ولیّ خود، برطرف و او را همان گونه که برایش ضمانت داده ای ، در زمین خود، جانشین گردان. بار خدایا! مرا رو در رویِ خاندان محمّد و از دشمنان خاندان محمّد و از کسانی که نسبت به خاندان محمّد، خشم و کین دارند ، قرار مده. من از این امور به تو پناه می برم . پس مرا پناه ده. بار خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد، درود فرست و به واسطه آنان مرا در دنیا و آخرت از رستگاران و مقرّبان گردان.

.


ص: 54

تهذیب الأحکام فی دُعاءِ الاِفتِتاحِ :اللّهُمَّ إنّا نَرغَبُ إلَیکَ فی دَولَهٍ کَریمَهٍ تُعِزُّ بِهَا الإِسلامَ وأهلَهُ وتُذِلُّ بِهَا النِّفاقَ وأهلَهُ وتَجعَلُنا فیها مِنَ الدُّعاهِ إلی طاعَتِکَ وَالقادَهِ إلی سَبیلِکَ ، وتَرزُقُنا بِها کَرامَهَ الدُّنیا وَالآخِرَهِ ، اللّهُمَّ ما عَرَّفتَنا مِنَ الحَقِّ فَحَمِّلناهُ ، وما قَصُرنا عَنهُ فَبَلِّغناهُ . اللّهُمَّ المُم بِهِ شَعَثَنا ، وَاشعَب بِهِ صَدعَنا ، وَارتُق بِهِ فَتقَنا ، وکَثِّر بِهِ قِلَّتَنا ، وأعِزَّ بِهِ ذِلَّتَنا ، وأغنِ بِهِ عائِلَنا ، وَاقضِ بِهِ عَن مَغرَمِنا ، وَاجبُر بِهِ فَقرَنا ، وسُدَّ بِهِ خَلَّتَنا ، ویَسِّر بِهِ عُسرَنا ، وبَیِّض بِهِ وُجوهَنا ، وفُکَّ بِهِ أسرَنا ، وأنجِح بِهِ طَلِبَتَنا ، وأنجِز بِهِ مَواعیدَنا ، وَاستَجِب بِهِ دَعوَتَنا ، وأعطِنا بِهِ فَوقَ رَغبَتِنا . یا خَیرَ المَسؤولینَ وأوسَعَ المُعطینَ ! اِشفِ بِهِ صُدورَنا ، وأذهِب بِهِ غَیظَ قُلوبِنا ، وَاهدِنا بِهِ لِمَا اختُلِفَ فیهِ مِنَ الحَقِّ بِإِذنِکَ ، إنَّکَ تَهدی مَن تَشاءُ إلی صِراطٍ مُستَقیمٍ ، وَانصُرنا بِهِ عَلی عَدُوِّکَ وعَدُوِّنا إلهَ الحَقِّ آمینَ . اللّهُمَّ إنّا نَشکو إلَیکَ فَقدَ نَبِیِّنا ، وغَیبَهَ إمامِنا ، وکَثرَهَ عَدُوِّنا ، وشِدَّهَ الفِتَنِ بِنا ، وتَظاهُرَ الزَّمانِ عَلَینا ، فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وأعِنّا عَلی ذلِکَ بِفَتحٍ مِنکَ تُعَجِّلُهُ ، وبِضُرٍّ تَکشِفُهُ ، ونَصرٍ تُعِزُّهُ ، وسُلطانِ حَقٍّ تُظهِرُهُ ، ورَحمَهٍ مِنکَ تُجَلِّلُناها ، وعافِیَهٍ تُلبِسُناها ، بِرَحمَتِکَ یا أرحَمَ الرّاحِمینَ (1) . (2)

.

1- .محمّد بن أبی قرّه بإسناده قال : حدّثنی أبو الغنائم محمّد بن محمّد بن محمّد ابن عبداللّه الحسنیّ قال : أخبرنا أبو عمرو محمّد بن محمّد بن نصر السکونیّ رضی الله عنه قال : سألت أبا بکر أحمد بن محمّد بن عثمان البغدادیّ رحمه اللهأن یخرج إلیَّ أدعیه شهر رمضان التی کان عمّه أبو جعفر محمّد بن عثمان بن السعید العمریّ رضی اللّه عنه وأرضاه یدعو بها ، فأخرج إلیَّ دفترًا مجلّدًا بأحمر ، فنسخت منه أدعیه کثیره وکان من جملتها : وتدعو بهذا الدعاء فی کلّ لیله من شهر رمضان (الإقبال : ج 1 ص 142) .
2- .تهذیب الأحکام : ج 3 ص 111 ، الإقبال : ج 1 ص 142 وفیه بزیاده «وأعطنا به آمالنا» بعد «واستجب به دعوتنا» ، مصباح المتهجّد : ص 581 ح 690 ، المصباح للکفعمی : ص 772 نحوه ، بحار الأنوار : ج 97 ص 332 ح 1 .

ص: 55

تهذیب الأحکام در دعای افتتاح :بار خدایا! ملتمسانه از تو می خواهیم [که با ظهور مهدی علیه السلام ] حکومتی ارجمند را که با آن ، اسلام و مسلمانان را عزّت می بخشی و نفاق و منافقان را خوار می گردانی ، برقرار سازی و ما را در آن حکومت ، از کسانی قرار دهی که به طاعت تو فرا می خوانند و به راه تو هدایت می کنند و به برکت آن حکومت ، کرامت دنیا و آخرت را روزیِ ما فرمایی . خداوندا! آنچه را که از حق به ما شناسانده ای ، به ادای آن وادارمان کن و آنچه را که از حق نشناخته ایم ، ما را از آن آگاهی بخش. بار خدایا! در سایه وجود او ، پراکندگی ما را به اتّحاد ، جدایی ما را به وصل، و از هم گسیختگی ما را به پیوستگی تبدیل کن و شمار اندک ما را فزونی بخش و خواری [و ضعفِ] ما را به عزّت [و قدرت] و نیاز ما را به بی نیازی، مبدّل فرما و بدهکاری های ما را به برکت وجود او ادا فرما و فقر ما را بزدای و درویشیِ ما را برطرف ساز و دشواری ما را به آسانی مبدّل کن و به واسطه او ، ما را روسپید گردان و اسیری مان را آزادی بخش و خواست هایمان را برآور و وعده هایی را که به ما داده ای ، تحقّق بخش و دعای ما را اجابت فرما و بیشتر از آنچه می خواهیم، عطایمان فرما. ای بهترین کسی که دست سؤال ، به سویش دراز می شود و ای گشاده دست ترینِ بخشندگان! سینه های ما را به وسیله او شفا بخش و خشم دل هایمان را بزدای و با اذن [و عنایت] خویش ، ما را به آنچه از حق [و حقیقت] که در آن اختلاف است [و بر ما مبهم گشته] ، ره نمون شو زیرا تو هر کس را بخواهی ، به راه راست ره نمون می شوی و به وسیله او ما را بر دشمن خودت و دشمن ما پیروز گردان. آمین، ای معبود راستین! بار خدایا! از فقدان پیامبر خود و غیبت اماممان و فراوانی دشمنانمان و شدّت فتنه هایی که ما را در میان گرفته اند و دشمنی زمانه با ما ، از درگاه تو دادخواهی می کنیم . پس بر محمّد و خاندان محمّد، درود فرست و ما را با فتحی شتابان از سوی خودت و برطرف ساختن گرفتاری ها و نصرتی شکست ناپذیر و آشکار ساختن سلطنت حقیقی و فرو فرستادن رحمتت بر ما و پوشاندن جامه آسایش بر قامتمان، یاری رسان، به حقّ رحمتت، ای مهربان ترینِ مهربانان!

.


ص: 56

. .


ص: 57

. .


ص: 58

الفصل الثّالث عشر : الغلوّ فی أهل البیت علیهم السّلام13 / 1التَّحذیرُ مِنَ الغُلُوِّالإمام علیّ علیه السلام :إیّاکُم وَالغُلُوَّ فینا، قولوا: إنّا عَبیدٌ مَربوبونَ ، وقولوا فی فَضلِنا ما شِئتُم. (1)

الإمام الحسین علیه السلام :أحِبّونا بِحُبِّ الإِسلامِ ، فَإِنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله قالَ : لا تُعَرِّفونی فَوقَ حَقّی ؛ فَإِنَّ اللّهَ تَعالَی اتَّخَذَنی عَبدا قَبلَ أن یَتَّخِذَنی رَسولاً . (2)

الإمام الصادق علیه السلام :مَن قالَ إنّا أنبِیاءُ فَعَلَیهِ لَعنَهُ اللّهِ، ومَن شَکَّ فی ذلِکَ فَعَلیهِ لَعنَهُ اللّهِ. (3)

.

1- .الخصال : ص 614 ح 10 عن أبی بصیر ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه علیهم السلام ، تحف العقول : ص 104 ، غرر الحکم : ج 2 ص 324 ح 2740 ، عیون الحکم والمواعظ : ص 101 ح 2306 کلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج 25 ص 270 ح 15 .
2- .المعجم الکبیر : ج 3 ص 128 ح 2889 عن یحیی بن سعید عن الإمام زین العابدین علیه السلام ، المستدرک علی الصحیحین : ج 3 ص 197 ح 4825 عن یحیی بن سعید عن الإمام زین العابدین عن أبیه علیهماالسلامعنه صلی الله علیه و آله نحوه ، الزهد لابن المبارک : ص 350 ح 984 عن عبد الوهاب الثقفی عن الإمام الصادق عن أبیه عن جدّه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ولیس فیه صدره ، کنز العمّال : ج 3 ص 652 ح 8337 ؛ عیون أخبار الرضا علیه السلام : ج 2 ص 201 ح 1 عن الحسن بن الجهم عن الإمام الرضا عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله ولیس فیه صدره ، النوادر للراوندی : ص 125 ح 143 عن الإمام الکاظم عن آبائه علیهم السلام عنه صلی الله علیه و آله نحوه ، بحار الأنوار : ج 25 ص 134 ح 6 .
3- .رجال الکشّی : ج 2 ص 590 ح 540 ، بحار الأنوار : ج 25 ص 296 ح 57 .

ص: 59